Αυτός ο έφηβος αριστοκρατικής καταγωγής, είναι ο σούπερσταρ του μουσείου των Δελφών. Και μιλάω βεβαίως για το άγαλμα του Ηνιόχου που αποτελεί το σωζόμενο τμήμα χάλκινου συμπλέγματος. Λένε ότι όλο το γλυπτό είχε ακόμα ένα άρμα και δύο ιπποκόμους. Είναι ένα από τα σημαντικότερα γλυπτά της αρχαίας ελληνικής τέχνης της πρώιμης κλασικής εποχής. Η δημιουργία του χρονικά τοποθετείται αμέσως μετά τους Περσικούς πολέμους.
Το συγκεκριμένο έργο ανήκει στο στάδιο της μετάβασης από την αρχαϊκή στην κλασική τέχνη. Αποτελούσε μέρος ενός μεγάλου αφιερώματος το οποίο περιλάμβανε τέθριππο και τουλάχιστον μια δεύτερη μορφή, πιθανότατα ο νεαρός ιπποκόμος. Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι ίσως οι ιπποκόμοι να ήταν δύο, εκατέρωθεν του άρματος.
Ο Ηνίοχος των Δελφών έχει ύψος 1,80 και απεικονίζει έναν έφηβο από ευγενική γενιά της εποχής του. Φοράει τον τυπικό μακρύ χιτώνα, που φτάνει έως τους αστραγάλους του, ένας πλατύς ζωστήρας σφίγγει το χιτώνα ψηλά πάνω από τη μέση, και ένας ιμάντας σταυρώνει στο πίσω μέρος, κάτω από τις μασχάλες, για να συγκρατεί το ρούχο και να μη φουσκώνει από τον άνεμο κατά το τρέξιμο. Οι βαθιές κατακόρυφες πτυχώσεις στο κάτω μέρος του χιτώνα του τονίζουν την στερεή κορμοστασιά του, θυμίζοντας παράλληλα ραβδώσεις ιωνικής κολώνας. Στο πάνω μέρος του κορμιού ωστόσο, οι πτυχώσεις είναι κυματιστές, λοξές ή καμπύλες.
Τα χέρια προτεταμένα και τα μακριά λεπτά δάχτυλά του κρατούσαν τα χαλινάρια.
Τα μάτια του από καφέ και μαύρους λίθους μας μαγνητίζουν και αποδίδουν αυτό που οι Έλληνες της κλασικής περιόδου ονόμαζαν ήθος και ισορροπία.
Στο πρόσωπο του υπάρχει μια ήρεμη εσωτερική δύναμη χωρίς καμία αλαζονεία, αλλά με μια ήρεμη αυτοπεποίθηση
Πως γλύτωσε από τις κλοπές;
Κατά το μεγάλο σεισμό του 373 π.Χ., η σφοδρή πτώση βράχων και χωμάτων στην πλατεία του ναού προκάλεσε την καταστροφή του αρχαϊκού ναού και καταπλάκωσε τα έργα τέχνης που υπήρχαν εκεί, ανάμεσά τους και το άγαλμα του Ηνιόχου. Κρυμμένο και προφυλαγμένο κάτω από τόνους χώμα που το σκέπαζαν για αιώνες, κατόρθωσε να διαφύγει τη σύληση από τις κατά καιρούς επιδρομές, τη συστηματική κλοπή γλυπτών από τους Ρωμαίους αυτοκράτορες ή τον αφανισμό που υπήρξε η κοινή μοίρα όλων σχεδόν των χάλκινων έργων του ιερού κατά τα μεταγενέστερα χρόνια. Η γαλλική ανασκαφή των Δελφών, το 1896 τον έφερε ξανά στο φως, σχεδόν ανέπαφο, με την πράσινη πατίνα που τον προστάτευσε από τη διάβρωση. Η ανακάλυψή του, όπως είναι λογικό, συνοδεύτηκε από μεγάλο ενθουσιασμό, καθώς ήταν τότε το μοναδικό χάλκινο άγαλμα της κλασικής εποχής σε μεγάλο μέγεθος.
Αναντίρρητα, ο Ηνίοχος αποτελεί ένα από τα μεγάλα έργα του αυστηρού ρυθμού, του καλλιτεχνικού ρεύματος που μεσολάβησε μεταξύ των αρχαϊκών και των κλασικών χρόνων ( 480 – 460 π. Χ. ). Έχοντας αποβάλει την επιτηδευμένη χάρη και διακοσμητική διάθεση είναι λιτό και αυστηρό, αλλά κυρίως εκφράζει με αξιοθαύμαστο τρόπο το εσωτερικό ήθος του νεαρού αθλητή.
