Μάνος Ελευθερίου: Μια ζωή λέξεις & γράμματα

Ήταν από τους πιο γλυκούς ανθρώπους που έχω γνωρίσει στην ζωή μου. Ήσυχος, λιγομίλητος με ένα αδιόρατο χαμόγελο σχηματισμένο σχεδόν πάντα στο πρόσωπο του. Τα καλοκαίρια στην Σύρο μάλιστα, γινόταν ακόμα πιο απολαυστικός. Με σπάνιο χιούμορ και «βιτριολικά» υπονοούμενα…

Κάποια καλοκαίρια που βρισκόμασταν στις διακοπές μας στην Σύρο και ερχόταν στο σπίτι του Γιώργου και της Άννας Νταλάρα, όταν ήταν μπροστά ο Γιώργος, κοιταζόμασταν συνωμοτικά με τον Μάνο και ανάβαμε συγχρόνως τσιγάρο. Επειδή ο Γιώργος πάντα μας “έβαζε χέρι” για το τσιγάρο – πιστεύαμε ότι αν καπνίζαμε και οι δύο μαζί, ήταν σαν να κάναμε «μέτωπο». Ντουμάνι ο καπνός και ο Νταλάρας τα μάζευε και πήγαινε στην άλλη άκρη της βεράντας, οικτίροντας μας…

“Όλος ο κόσμος, όλη η Ελλάδα κλαίει για την μεγάλη απώλεια. Νοιώθω σαν το νερό να φεύγει μέσα από τις παλάμες μου. Ο Μάνος δεν μου έδωσε μόνο φωνή σε χρόνια δύσκολα, είναι για μένα και την οικογένειά μου, οικογένεια. Νοιώθουμε όλοι ανείπωτη θλίψη.” Γιώργος Νταλάρας

————————————————-

Με τον Μάνο συναντιόμασταν σε πολύ συγκεκριμένα μέρη. Σε συναυλίες, σε θέατρα, σε παρουσιάσεις βιβλίων και καλοκαίρια στην Σύρο. Και όταν τον έβγαζα φωτογραφίες μου έλεγε- κάνοντας πλάκα: «έλα να βγάλουμε και μαζί να σκάσουν οι εχθροί μας». Όταν μπήκε στο νοσοκομείο όλοι πιστεύαμε ότι θα το παλέψει… όμως δεν άντεξε.

Δεν φανταζόμουν ποτέ, ότι στην ζωή μου θα έφτανε κάποια στιγμή που θα μετρούσα απώλειες αγαπημένων προσώπων και φίλων. Και σας το λέω, είναι πολύ επώδυνο.

Ο Μάνος Ελευθερίου (12 Μαρτίου 1938 – 22 Ιουλίου 2018) ήταν ποιητής, στιχουργός και πεζογράφος. Έχει γράψει ποιητικές συλλογές, διηγήματα, μία νουβέλα, δύο μυθιστορήματα και περισσότερα από 400 τραγούδια. Παράλληλα έχει εργαστεί ως αρθρογράφος, επιμελητής εκδόσεων, εικονογράφος και ραδιοφωνικός παραγωγός.

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ερμούπολη της Σύρου. Ο πατέρας του ήταν ναυτικός. Σε ηλικία 14 ετών έρχεται με την μητέρα και τα δυο αδέλφια του από την Σύρο στην Αθήνα. Το 1955 γνωρίζεται με τον Άγγελο Τερζάκη, ο οποίος εντυπωσιάζεται από το πνεύμα του νεαρού Μάνου, και τον παρακινεί να παρακολουθήσει μαθήματα στη δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου ως ακροατής. Το 1956 γράφεται στο τμήμα θεάτρου της Σχολής Σταυράκου με καθηγητές τον Χρήστο Βαχλιώτη, Γιώργο Θεοδοσιάδη και Γρηγόρη Γρηγορίου.

Το 1960 στα Ιωάννινα όπου βρέθηκε για να εκτελέσει την στρατιωτική του θητεία αρχίζει να γράφει θεατρικά έργα και ποιήματα. Το 1962 σε ηλικία μόλις 24 ετών δημοσιεύει την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο Συνοικισμός, με δικά του χρήματα και χωρίς να σημειώσει επιτυχία. Την ίδια εποχή στα Ιωάννινα γράφει τους πρώτους στίχους, ανάμεσα στους οποίους ήταν και «Το τρένο φεύγει στις 8:00» που αργότερα μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης. Τον Οκτώβριο του 1963 ξεκινά να εργάζεται στο «Reader’s Digest» όπου και παρέμεινε για τα επόμενα δεκαέξι χρόνια. Στο μεταξύ κυκλοφορούν τα δύο πρώτα του βιβλία με διηγήματα, Το διευθυντήριο (1964) και Η σφαγή (1965) για τα οποία γράφτηκαν εξαιρετικές κριτικές. Το 1964 παρουσιάζεται στην ελληνική δισκογραφία. Συνεργάζεται με το συνθέτη Χρήστο Λεοντή καθώς και τον Μίκη Θεοδωράκη (1967) με τον οποίο η συνεργασία διακόπηκε λόγω της Δικτατορίας. Τα συγκεκριμένα τραγούδια πρωτοκυκλοφόρησαν το 1970 στο Παρίσι. Συνεργάστηκε με τον Δήμο Μούτση στον δίσκο “Άγιος Φεβρουάριος”, (1971) και με τον Γιάννη Μαρκόπουλο στον δίσκο “Θητεία” του οποίου η ηχογράφηση άρχισε το Νοέμβριο του 1973, διακόπηκε από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και τελικά κυκλοφόρησε το 1974.

Κατά καιρούς έχει συνεργαστεί σχεδόν με όλους τους Έλληνες συνθέτες, όπως με τον Σταύρο Κουγιουμτζή, με τον Θανάση Γκαϊφύλλια στην “Ατέλειωτη Εκδρομή” (1975), τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Γιάννη Μαρκόπουλο, τον Γιάννη Σπανό, τον Σταύρο Ξαρχάκο, τον Γιώργο Ζαμπέτα, τον Σταμάτη Κραουνάκη, τον Λουκιανό Κηλαηδόνη, τον Γιώργο Χατζηνάσιο και πολλούς άλλους. Παράλληλα γράφει και εικονογραφεί παραμύθια για παιδιά και επιμελείται την έκδοση λευκωμάτων με θέμα την Σύρο: “Ενθύμιον Σύρας”, “Θέατρο στην Ερμούπολη” κ.α. Την δεκαετία του ‘90 αρθρογραφεί και συγχρόνως κάνει ραδιοφωνικές εκπομπές στον Αθήνα 9,84 και στο Δεύτερο Πρόγραμμα. Το 1994 εκδίδει τη πρώτη του νουβέλα με τίτλο “Το άγγιγμα του χρόνου”. Το 2004 δημοσιεύει το πρώτο του μυθιστόρημα “Ο Καιρός των Χρυσανθέμων” που τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2005. Το 2013 ο Μάνος Ελευθερίου, βραβεύθηκε για την συνολική προσφορά του από την Ακαδημία Αθηνών.

Ο Μάνος με την Άννα και τον Γιώργο Νταλάρα (επάνω και κάτω) στην παρουσίαση του βιβλίου του Στέλιου Μάϊνα στην Σύρο. (φωτογραφίες Νίκος Μουρατίδης)

Καλό ταξίδι γλυκέ μου…

Άρθρα και γι άλλους Έλληνες Συγγραφείς

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης – ο άγιος των Ελληνικών γραμμάτων: https://bit.ly/38vMhsQ

Ιωάννης Συκουτρής – Αυτοκτόνησε γιατί ήταν gay; https://bit.ly/2wismiX

Ο Νίκος Γκάτσος στο Χάρβαρντ: https://bit.ly/2OUK0zw

Γιάννης Ρίτσος – Γιατί το ΚΚΕ έκρυβε την ομοφυλοφιλία του; https://bit.ly/3bGd6wC

Μαρία Πολυδούρη – Ανικανοποιήτη και με φυματίωση https://bit.ly/2Sou4YC

Κωνσταντίνος Π. Καβάφης – Γεννήθηκε και πέθανε 29 Απριλίου https://bit.ly/39y8R43

Ο Οδυσσέας Ελύτης στο Χάρβαρντ: https://bit.ly/2uLs97h

Γιώργος Σεφέρης – Το τελευταίο Αντίο στον ποιητή https://bit.ly/39zLpDM

Μανώλης και Λούλα Αναγνωστάκη: https://bit.ly/2Hpusjj

Δολοφόνησαν τον Μένη Κουμανταρέα: https://bit.ly/2rFBw3E

Γιώργος Ιωάννου – Εικόνα πολύτιμη: https://bit.ly/2BscERO

————————————————-