Αυτοκτόνησε γιατί ήταν gay;

Μέγας εραστής των γραμμάτων και της αρχαίας Ελλάδας, άγνωστος στον πολύ κόσμο, πασίγνωστος στους μυημένους, για το εξαιρετικής ποιότητας έργο του, στο οποίο δεσπόζουν οι εκδόσεις του στην Ποιητική του Αριστοτέλη και το Συμπόσιο του Πλάτωνα, αλλά και για την αυτοκτονία του σε νεαρή ηλικία.

Ο Ιωάννης Συκουτρής γεννήθηκε στην Σμύρνη την 1^η Δεκεμβρίου του 1901 και βρέθηκε νεκρός στην Κόρινθο στις 21 Σεπτεμβρίου του 1937. Ήταν διακεκριμένος Έλληνας φιλόλογος, με καταγωγή από την Χίο, όπου φοίτησε στην Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης ενώ αργότερα δίδαξε στην Αθήνα, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Η οικονομική άνεση της οικογένειάς του ήταν περιορισμένη αλλά οι άριστες σχολικές επιδόσεις του τού εξασφάλισαν υποτροφία, ώστε να κατορθώσει να ολοκληρώσει την φοίτησή του στο σχολείο. Οι φιλολογικές του αρετές φάνηκαν ήδη από τα κείμενα που έγραφε σε σχολικό περιοδικό και από την ικανότητα χειρισμού της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Το 1918 αποφοίτησε από την Ευαγγελική Σχολή και διορίστηκε δάσκαλος στο χωριό Γκιαούρκιοϊ της Μαγνησίας.

Το 1919 γράφτηκε αναδρομικά ως δευτεροετής στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από την οποία αποφοίτησε το 1922. Τα χρόνια των σπουδών του ήταν δύσκολα, αλλά κάλυπτε τις ανάγκες του με την εργασία του ως βοηθού στο Σπουδαστήριο της Φιλοσοφικής Σχολής και με τα έσοδα από τις υποτροφίες του Σεβαστοπούλειου Διαγωνισμού, στον οποίον συμμετείχε δύο φορές. Τα επόμενα δύο χρόνια μετά την αποφοίτησή του εργάστηκε ως καθηγητής στο Παγκύπριο Ιεροδιδασκαλείο της Λάρνακας και παράλληλα ασχολήθηκε με την μελέτη ποικίλων εκφάνσεων του Κυπριακού πολιτισμού, προσπαθώντας μάλιστα να οργανώσει την πνευματική και επιστημονική ζωή του τόπου ιδρύοντας συλλόγους και εκδίδοντας το περιοδικό Κυπριακά Χρονικά.

Το 1924 επέστρεψε στην Αθήνα, ενώ το 1925 αναγορεύτηκε διδάκτορας και αναχώρησε για σπουδές Κλασικής Φιλολογίας στην Γερμανία, όπου παρέμεινε μέχρι το 1929. Σπούδασε στα πανεπιστήμια του Βερολίνου και της Λειψίας κοντά σε μεγάλους φιλολόγους, παγκόσμιας φήμης. Τα χρόνια αυτά ήταν τα πιο παραγωγικά σε μελέτες τις οποίες δημοσίευε σε πολλά φιλολογικά περιοδικά. Η διδακτορική του διατριβή είχε θέμα τον Επιτάφιο του Δημοσθένη για τους πεσόντες Αθηναίους οπλίτες της Χαιρώνειας, ο οποίος εθεωρείτο νόθο έργο και ο Συκουτρής απέδειξε ότι ήταν γνήσιο.

Ο Συκουτρής ήταν το μόνο μη γερμανικής καταγωγής μέλος που συμμετείχε στον Γερμανικό σύλλογο, και ανέλαβε την έκδοση των λόγων του Δημοσθένη για τον εκδοτκό οίκο Teubner.

Μετά την επιστροφή του στην Αθήνα άρχισε να διδάσκει στο Αρσάκειο και το 1930 εξελέγη υφηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Παράλληλα με τις παραδόσεις μαθημάτων στο Πανεπιστήμιο και τις δημοφιλείς διαλέξεις και τα σεμινάρια σε ποικίλα θέματα, όχι μόνο κλασικής, αλλά και νεοελληνικής και σύγχρονης ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, συνέχισε το επιστημονικό του έργο. Ανέλαβε την πρωτοβουλία για την οργάνωση της σειράς Ελληνική Βιβλιοθήκη της Ακαδημίας Αθηνών, η οποία θα περιελάμβανε σχολιασμένες και μεταφρασμένες εκδόσεις αρχαίων κειμένων.

Το 1934 εξέδωσε τον πρώτο τόμο της σειράς, το Συμπόσιο του Πλάτωνα, και άρχισε να προετοιμάζει την έκδοση της Ποιητικής του Αριστοτέλη, η οποία εκδόθηκε το 1937- μετά τον θάνατό του.

Αυτοκτόνησε γιατί ήταν gay; 

Το 1933 του προτάθηκε η έδρα της κλασικής φιλολογία του Πανεπιστημίου της Πράγας, αλλά δεν αποδέχτηκε την θέση. Το 1936 υπέβαλε υποψηφιότητα για την έδρα καθηγητή της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στην Φιλοσοφική Σχολή. Από εκείνη την χρονιά, και με αφορμή το κεφάλαιο της εισαγωγής του Συμποσίου που αναφερόταν στις γενετήσιες σχέσεις στην αρχαία Ελλάδα και ειδικότερα στην παιδεραστία, άρχισε να δέχεται πολλές επιθέσεις από ακαδημαϊκούς και έξω-ακαδημαϊκούς κύκλους, αρχικά από την εφημερίδα Επιστημονική Ηχώ και στην συνέχεια από διάφορους συλλόγους και από την Ιερά Σύνοδο. Για το ίδιο θέμα κατατέθηκαν εναντίον του δύο μηνύσεις. Ο Συκουτρής ανέτρεψε όλα τα επιχειρήματα των αντιπάλων αλλά απογοητευμένος από τον κοινωνικό του περίγυρο και την πολεμική που δέχτηκε, κλείστηκε στον εαυτό του και τελικά οδηγήθηκε στην αυτοκτονία.

Μίλησε για τις γενετήσιες σχέσεις και αναφέρθηκε ειδικότερα στον ομοφυλοφιλικό έρωτα στην αρχαία Ελλάδα, το 1934. Το 1936 με την άνοδο του δικτάτορα Μεταξά στην Ελλάδα, άρχισε να δέχεται επιθέσεις για αυτό του εγχείρημα. Κατηγορήθηκε ως “διαφορετικός” και άθεος, το 1937. Ο πόλεμος που δέχτηκε ήταν ανελέητος. Το Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου ο Ιωάννης Συκουτρής αυτοκτόνησε.

Ο Ιωάννης Συκουτρής αυτοκτόνησε στην Κόρινθο, όπου τον εντόπισε νεκρό το επόμενο πρωί ο ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου «Κεντρικόν» όπου διέμενε. Λίγες ώρες πριν από τον θάνατό του είχε περπατήσει στην Ακροκόρινθο. Η κηδεία του έγινε από το Πρώτο Νεκροταφείο στις 22 Σεπτεμβρίου, παρουσία της συζύγου του, λίγων καθηγητών του Πανεπιστημίου και μαθητών του. Αρχικά είχε ανακοινωθεί ότι πέθανε από συγκοπή, αλλά αργότερα έγινε γνωστό ότι είχε πάρει δηλητήριο. Ήταν 36 ετών.

«Ολοένα αισθάνομαι να σκοτεινιάζει γύρω μου και μέσα μου…» Ιωάννης Συκουτρής

Για τον Συκουτρή έχουν γράψει ύμνους, ο Τέλλος Άγρας, ο Άγγελος Σικελιανός και ο Κωστής Παλαμάς. Η ψηφιακή βιβλιοθήκη της Ακαδημίας Αθηνών έχει το όνομά του.

Βιβλιοθήκη “Ιωάννης Συκουτρής”

(Για να διαβάσετε περισσότερα,  σας συστήνω την άκρως εμπεριστατωμένη βιογραφία του Ιωάννη Συκουτρή από τον Διονύσιο Αλικανιώτη)

Στην πρώτη σειρά δεξιά, είναι ο Ιωάννης Συκουτρής – με τον καθηγητή Γ. Χατζιδάκη και με ομάδα φοιτητών της Φιλοσοφικής Αθηνών. 

Άρθρα/αφιερώματα σε Έλληνες συγγραφείς και ποιητές

Κική Δημουλά: Η πιο αγαπητή Ελληνίδα ποιήτρια https://bit.ly/376ge2I

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης: Ο άγιος των Ελληνικών γραμμάτων https://bit.ly/38vMhsQ

Κωνσταντίνος Π. Καβάφης: Γεννήθηκε και πέθανε 29 Απριλίου https://bit.ly/39y8R43

Οδυσσέας Ελύτης: Στο Χάρβαρντ https://bit.ly/2uLs97h

Γιώργος Σεφέρης: Το τελευταίο Αντίο στον ποιητή https://bit.ly/39zLpDM

Νίκος Γκάτσος: Στο Χάρβαρντ https://bit.ly/2OUK0zw

Γιάννης Ρίτσος: Γιατί το ΚΚΕ έκρυβε την ομοφυλοφιλία του; https://bit.ly/3bGd6wC

Μαρία Πολυδούρη: Ανικανοποιήτη και με φυματίωση https://bit.ly/2Sou4YC

Μανώλης και Λούλα Αναγνωστάκη: https://bit.ly/2Hpusjj

Μάνος Ελευθερίου: Έφυγε στα 80 του https://bit.ly/39zHLtv

Μένης Κουμανταρέας: Τον δολοφόνησαν https://bit.ly/2rFBw3E

Γιώργος Ιωάννου: Εικόνα πολύτιμη https://bit.ly/2BscERO

Πηνελόπη Δέλτα: Ήταν μανιοκαταθλιπτική; https://bit.ly/2WWXs9d

Θοδωρής Καλλιφατίδης: Ο μεγάλος Έλληνας της Σουηδίας https://bit.ly/3fJ0neq

——————————————