Από αυτήν και μόνο εδώ την ιστορία που θα διαβάσετε, θα καταλάβετε τι έχει περάσει αυτή η χώρα, πόσα χέρια έχει αλλάξει, πόσες πισώπλατες μαχαιριές έχει φάει και πόσες προδοσίες. Φτιάχνοντας ένα άρθρο για το αρχαιολογικό μουσείο της Πύλου, διάβασα για το Νιόκαστρο, που δεν το ήξερα. Έψαξα λοιπόν και βρήκα πληροφορίες….
Στην Πύλο, υπάρχουν δυο κάστρα χτισμένα στα υψώματα που δεσπόζουν πάνω από τον κόλπο του Ναυαρίνου: το παλαιότερο κάστρο του Ναυαρίνου που λέγεται Παλαιόκαστρο ή Παλαιοναβαρίνο, και το σχετικά νεότερο που είναι το Νιόκαστρο.
To Νιόκαστρο είναι αυτό που βρίσκεται στη νότια πλευρά της Πύλου, πάνω στη θάλασσα, και σκοπός της κατασκευής του ήταν για να υπάρχει έλεγχος της νότιας εισόδου στον όρμο του Ναυαρίνου, αφού πλέον η βόρεια πρόσβαση και το εκεί λιμάνι, δεν μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν λόγω προσχώσεων. Ονομάστηκε “Νιόκαστρο” σε αντιδιαστολή με το προγενέστερο φρούριο του (Παλιόκαστρο ή Παλιό Ναβαρίνο), που ήλεγχε τη βόρεια είσοδο και το παλιό λιμάνι.
Το φρούριο της Πύλου (Νιόκαστρο) άρχισε να κτίζεται από τους Οθωμανούς το 1573, λίγο μετά την ήττα τους στη ναυμαχία της Ναυπάκτου (1571). Έκτοτε το Νιόκαστρο ακολούθησε την κοινή μοίρα των υπολοίπων φρουρίων της περιοχής εμπλεκόμενο στα ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν τον τόπο. Έμεινε στην κατοχή των Τούρκων μέχρι το 1686, οπότε και κατελήφθη από τους Ενετούς του Μοροζίνι. Το 1715 οι Τούρκοι ανακατέλαβαν το Νιόκαστρο μαζί με την Κορώνη και το Παλαιοναβαρίνο. Οι Ενετοί κατέστρεψαν το κάστρο πριν αποχωρήσουν.
Το 1770 καταφτάνουν από την Ρωσία οι αδελφοί Ορλώφ, που καταλαμβάνουν προσωρινά το Νιόκαστρο το οποίο, όταν έφυγε ο Ρωσικός στόλος, γνώρισε την 6η Ιουλίου 1770 την εκδικητική μανία των Τουρκαλβανών που έστειλε η Μεγάλη Πύλη. Οι κάτοικοι του Νεόκαστρου εξεγέρθηκαν το 1821 με αρχηγούς τους Γεωργάκη και Νικόλαο Οικονομίδη και πολιόρκησαν το Νιόκαστρο την 25η Μαρτίου 1821. Το κάστρο παραδόθηκε στους Έλληνες στις 7 Αυγούστου 1821. Όχι για πολύ. Το 1825 ο Ιμπραήμ πασάς αποβιβάζεται στη Μεθώνη και το Νιόκαστρο γίνεται θέατρο μιας από τις πιο σημαντικές επιχειρήσεις της εκστρατείας του. Αρχικά ο Ιμπραήμ κυριεύει τη νήσο Σφακτηρία και κατασφάζει τους 200 υπερασπιστές της. Πολιορκεί έπειτα στενά το Νιόκαστρο κόβει το νερό του υδραγωγείου και το κανονιοβολεί για 3 ημέρες. Μεταξύ των επικεφαλής από Ελληνικής πλευράς είναι και στρατηγός Μακρυγιάννης. Οι Έλληνες αναγκάζονται να παραδοθούν την 11 Μαΐου 1825.
Στις 8 Οκτωβρίου 1827 ο ενωμένος συμμαχικός στόλος (Άγγλων, Γάλων και Ρώσων) καταστρέφει τον Τουρκοαιγυπτιακο στόλο στο Ναβαρίνο, αναγκάζοντας τον Ιμπραήμ να εγκαταλείψει την Πελοπόννησο. Το Νεόκαστρο παραδίδεται τελικά τον Οκτώβριο του 1828 στο Γαλλικό εκστρατευτικό σώμα υπό τον στρατηγό Μαιζόν (Maison). Μετά από το 1828 το κάστρο εγκαταλείπεται ως χώρος κατοικίας καθώς ο πληθυσμός μεταφέρεται στην πόλη που σχεδίασαν οι Γάλλοι έξω από το κάστρο και που από το 1834 μετονομάζεται σε Πύλο.
Το Νιόκαστρο χρησιμοποιήθηκε σαν φυλακή από την εποχή του Όθωνα μέχρι το 1936, αλλά και ξανά κατά τις περιόδους 1938-39 και 1947-48. Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο χρησιμοποιήθηκε σαν Φρουραρχείο από τους Ιταλούς, αρχικά, και από τους Γερμανούς αργότερα. Μετά τον Εμφύλιο παραχωρήθηκε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία.
Στη σημερινή του μορφή αποτελείται από την εξαγωνική Ακρόπολη και το προτείχισμά της, δύο τετράπλευρους, περίκλειστους, προμαχώνες.
Από τον “εντός τειχών” οικισμό ελάχιστα κτήρια διασώθηκαν.
Από φέτος (2018), εδώ λειτουργεί και το Αρχαιολογικό Μουσείο της Πύλου
Το κύριο βάρος των εργασιών αποκατάστασης και νέας χρήσης των χώρων – πριν την εγκατάσταση του νέου μουσείου- επικεντρώθηκε στην ακρόπολη όπου τα πρώην κελλιά της φυλακής διαμορφώθηκαν σε γραφεία, αποθήκες, χώρους εργασίας και ένα τμήμα τους, υπό μορφή ανοικτών θόλων, καλύπτει ημιυπαίθριες εκθεσιακές ανάγκες. Επίσης, η κεντρική πυριτιδαποθήκη έγινε αίθουσα συνεδρίων ή εκθέσεων. Ήδη το 1984 στο Νιόκαστρο πραγματοποιήθηκε το 3ο Διεθνές Συνέδριο Υποβρύχιας Αρχαιολογίας και έκτοτε έχει καλύψει ανάγκες αρκετών πνευματικών εκδηλώσεων της περιοχής.
Θα μπορούσε άνετα ο χώρος να είναι αυτοσυντήρητος, αν η εσωτερική αυλή με το γρασίδι, νοικιαζόταν σε ιδιώτες για εκδηλώσεις, γάμους, δεξιώσεις, για μικρές κομψές συναυλίες, θέατρο κλπ. κλπ.
Εδώ θα διαβάσετε για το Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο της Πύλου
Μερικές φωτογραφίες από το εσωτερικό στο κάστρο
(φωτογραφίες Νίκου Μουρατίδη)
Η θέα προς την Σφακτηρία
Η θέα από το κάστρο προς την Πύλο
Μια συστάδα πεύκων μέσα στο κάστρο
————————————————–
Επειδη βρεθηκα πριν ενα χρονο στην εκπληκτικη Πυλο και φυσικα στο Νιοκαστρο, σας βεβαιωνω οτι ειναι συγκλονιστικο το καστρο και οτι το περιβαλει. Πυλος Μεθωνη Κορωνη Φοινικουντα Γιαλοβα μερη που ειδα επισης. Κε Μουρατιδη εαν δεν εχετε επισκεφτει τα συγκεκριμενα μερη σας τα προτεινω οποσδηποτε. Ειναι μαγικη η Μεσσηνια και ευλογημενη!!!
Επισης θελω να καυτηριασω και εγω με τη σειρα μου το αισχος, το γενικοτερο που επικρατει σε αρκετους αρχαιολογικους χωρους της χωρας μας. Δεν ειναι μονο η εγκαταλειψη!!! Οταν βρεθηκα περσι στην Πυλο και επισκεφθηκα τα μερη που σας ανεφερα πιο πανω, αποφασισα να επισκεφθω το Ανακτορο του Νεστορα, μερα μεσημερι φθινοπωρο ( με κοντομανικο ημουν για το θεο!!!) και ο χωρος ητανε κλειστος στους επισκεπτες!!! Οταν λεω κλειστος, εννοω οτι δεν επεσα σε σωστη ωρα λειτουργιας!!! Μερα μεσημερι 15:15. Μονο ενα ερημο σκυλακι μας υποδεχτηκε εξω απο την εισοδο. Τα συμπερασματα δικα σας!!!! Αλλα τωρα κι εγω τι ψαχνω??? Τετοια ωρα τετοια λογια που λεει κι ο λαος!!!!