Ήταν ένα τραγικό φινάλε ενός μεγάλου έρωτα. Σπάνια στο χώρο του θεάματος τέτοιος έρωτας, τέτοια αφοσίωση, συντροφικότητα και στήριξη. 56 χρόνια ήταν μαζί και κανείς δεν περίμενε πως θα «χωρίσουν» κατ’ αυτόν τον τρόπο.
Μιλάω για τον Βαγγέλη Λιβαδά και την Σμαρούλα Γιούλη. Ένας έρωτας μεγάλος, σπάνιος και συγκλονιστικός. Όλοι οι άνθρωποι που ασχολούνται με το θέατρο, τους θυμούνται πάντα μαζί. Πάντα. Και ήταν τόσο συγκλονιστικά δεμένοι που κράτησαν την αγάπη τους μέχρι και την τελευταία στιγμή.
Πριν από αυτό το άρθρο, έκανα ένα αφιέρωμα στην Σμαρούλα Γιούλη, και έτσι μου ήρθε η ιδέα γι’ αυτήν την συνέχεια. Οι πάντες μου μιλούσαν για την σχέση αυτού του ζευγαριού, που ήταν αδύνατον να μην ασχοληθώ. Θα διαβάσετε για την Σμαρούλα εδώ: https://bit.ly/32VngFD
Η ιστορία του ζευγαριού άρχισε να ξετυλίγεται σαν όμορφο παραμύθι έξω από το σουπερμάρκετ Μαρινόπουλου στην Πλατεία Ομονοίας. Ήταν η μέρα που ο έφεδρος αξιωματικός Βαγγέλης Λειβαδάς αγκάλιασε και φίλησε την νεαρή ηθοποιό από τη Θεσσαλονίκη. Έκτοτε δεν χώρισαν ποτέ! Αισθάνθηκαν ότι ο ένας ήταν πλασμένος για τον άλλο.
Ο Βαγγέλης Λιβαδάς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1920 και ήταν θεατρικός συγγραφέας και θεατρικός επιχειρηματίας. Είχε σαν αρχή του να μην μπερδεύει τα προσωπικά με τα επαγγελματικά του, αλλά όλα άλλαξαν όταν γνώρισε την Σμαρούλα Γιούλη. Ένα νεαρό κορίτσι από την Θεσσαλονίκη που τραγουδούσε και είχε όνειρο να γίνει ηθοποιός. Της υποσχέθηκε να την βοηθήσει και από τότε που την αγκάλιασε στην πλατεία Ομονοίας – έξω από του Μαρινόπουλου- την λάτρεψε. Κι εκείνη, πρωτόβγαλτη και συνεσταλμένη, ένιωσε από την αρχή ασφάλεια στα χέρια του. Κατάλαβαν και οι δύο ότι ήταν μοιραίο να βρεθούν. Την φίλησε. Και ήταν σαν να της έλεγε, «Εγώ είμαι εδώ». Η ίδια, πολύ αργότερα είχε πει σε μια συνέντευξη της… «Ήταν τζέντλεμαν με όλη τη σημασία της λέξεως».
Ο Λιβαδάς λάτρεψε με πάθος το όμορφο, μελαχρινό κορίτσι με τα μεγάλα μάτια και ορκίστηκε εκείνη τη στιγμή ότι η δουλειά του πλέον για το υπόλοιπο της ζωής του, θα ήταν το θέατρο και η Σμαρούλα. Ο ίδιος έλεγε χαρακτηριστικά: «Την έβλεπα έτσι, ντροπαλή και αμίλητη, μια πολύ σεμνή κοπέλα, που δεν της έδιναν την ευκαιρία να βγει μπροστά και να προχωρήσει. Κατάλαβα ότι άξιζε και ήθελα να τη βοηθήσω».
Το ζευγάρι παντρεύτηκε λίγο καιρό μετά το μοιραίο εκείνο φιλί με κουμπάρους δυο αστέρες της εποχής και καρδιακούς φίλους του Βαγγέλη Λιβαδά, τον Ντίνο Ηλιόπουλο και τον Μίμη Φωτόπουλο.
Το πρώτο τους σπίτι ήταν στο Κολωνάκι, κοντά στην θεατρική πιάτσα που λέμε. Έβγαιναν συχνά με φίλους και έκαναν τη ζωή που πάντοτε ονειρεύονταν γεμάτη αγάπη και τρυφερότητα. Ανάμεσα στους κοινούς τους φίλους συγκαταλέγονταν μεγάλα ονόματα όπως Χατζιδάκις, Θεοδωράκης, Μινωτής… οι οποίοι μπαινοέβγαιναν στο πάντοτε ανοιχτό και φιλόξενο σπίτι τους. Δεν έκαναν παιδιά – ο Λιβαδάς είχε ήδη παιδιά από τον πρώτο του γάμο – αλλά μοιράστηκαν κοινές αγάπες, δουλειές, ταξίδια και όνειρα. Αργότερα, όταν κουράστηκαν από τον θόρυβο και την μεγάλη κίνηση στο κέντρο της Αθήνας, μετακόμισαν κοντά στην θάλασσα. Αρχικά στο Παλιό Φάληρο και έπειτα στην Γλυφάδα.
Χάρη στη Σμαρούλα του, ο Βαγγέλης αφοσιώθηκε με όλη του την ψυχή στο θέατρο, αγόρασε τις πιο ιστορικές σκηνές της Αθήνας και έκανε την γυναίκα του πρωταγωνίστρια με όλη την σημασία της λέξης. Από το 1960 που ο Λιβαδάς έφτιαξε την θεατρική στέγη της Σμαρούλας ανέβασαν πολλά έργα Ελλήνων συγγραφέων αλλά και ξένων, όπως επίσης συνεργάστηκαν, με σχεδόν, όλους τους Έλληνες σκηνοθέτες και ηθοποιούς. Και από την δεκαετία του ΄80 έκαναν γνωστό στο θεατρόφιλο κοινό, το μιούζικαλ, ένα άγνωστο είδος για τα ντόπια θεατρικά δεδομένα.
Ο Βαγγέλης Λιβαδάς και η Σμαρούλα Γιούλη το 1979 τολμούν κάτι που δεν είχε ξαναγίνει. Μια παράσταση concept με τα τραγούδια του Μίκη Θεωράκη- και ήταν το γεγονός της χρονιάς. Τον Ιούνιο λοιπόν στο θέατρο «Παρκ», ξεκινά η λαϊκή επιθεώρηση «Ω μαμά Ελλάς – 20 χρόνια Θεοδωράκης», με πρωταγωνιστές το Δημήτρη Παπαμιχαήλ, τον Στάθη Ψάλτη κ.α. Τραγουδούσαν οι: Γρηγόρης Μπιθικώτσης, Μαργαρίτα Ζορμπαλά, Αντώνης Καλογιάννης, Κώστας Καράλης κ.α. Η επιτυχία ήταν μεγάλη που από τον Σεπτέμβριο μεταφέρθηκε στο χειμερινό θέατρο «Βέμπο» μέχρι τα Χριστούγεννα. Η παράσταση ήταν σε κείμενα των Λυμπερόπουλου / Φιλιπούλη, χορογραφίες Άγγελου Χατζή και σκηνοθεσία της Σμαρούλας Γιούλη. Ο Άγγελος Χατζής θυμάται: “Στο δύσκολο καλλιτεχνικό κόσμο ένα από τα πιο αγαπημένα ζευγάρια ήταν η Σμαρούλα Γιούλη και Βαγγέλης Λιβαδάς. Ο Λιβαδάς λάτρευε την Σμαρούλα και η Σμαρούλα πιστή πάντα κοντά του. Η συνεργασία μας ήταν άψογη, με πολύ χιούμορ, αγάπη και ανταλλαγή ιδεών ως προς την δουλειά και την παράσταση. Υπήρξαν πολλά βράδια που τρώγαμε οι τρεις μας στα «Βαρέλια» του Καραχάλιου, στην «Φωλιά της όπερας» και σε διάφορα άλλα ταβερνάκια, συζητώντας διαφορά της παράστασης, αλλά λέγαμε και κάποια κουτσομπολιά χαχαχαχα. Ήταν ένα από τα πιο αγαπημένα ζευγάρια. Λάτρευε ο ένας τον άλλον. Μέχρι και το τέλος της ζωής τους κάναμε παρέα. Ήταν μεγάλη σχολή ο Λιβαδάς και η Σμαρούλα υπέροχη γυναίκα. Είμαι τυχερός που βρέθηκαν στη ζωή μου.”
Η Εύη, μια κοπέλα που δούλευε στις θεατρικές επιχειρήσεις του Βαγγέλη Λιβαδά μου λέει: “Δούλευα στο θέατρο Βέμπο και Παρκ και έτσι γνώρισα την Σμαρούλα. Ήταν ένα πολύ γλυκό πλάσμα. Θυμάμαι ερχόταν στο θέατρο με χαμόγελο και μιλούσε με όλους μας. Πραγματικά την αγαπούσαν όλοι στο θέατρο. Ποτέ δε θα ξεχάσω την απλότητα και τη γλυκύτητα της. Όπως δε θα ξεχάσω το χιούμορ του Βαγγέλη Λιβαδά, αλλά κυρίως τον τρόπο που την αντιμετώπιζε. Ήταν παντρεμένοι πάνω από 20 χρόνια τότε, και την κοίταζε λες και ήταν στον μήνα του Μέλιτος. Θα σου πω και 2 μικρές ιστορίες. Θυμάμαι, είχα τελειώσει το λύκειο όταν πήγα και χτύπησα την πόρτα του γραφείου του στην οδό Αμερικής να του ζητήσω δουλειά. Χωρίς δεύτερη κουβέντα τηλεφωνεί στο θέατρο Βέμπο στην υπεύθυνη του θεάτρου και της λέει, σου στέλνω μια μικρή για δουλειά. Κλείνει το τηλέφωνο και μου λέει, ρε Βαγγέλα (το βαπτιστικό μου όνομα είναι Ευαγγελία) φεύγεις τώρα και ξεκινάς δουλειά. Μια άλλη φορά που ετοιμάζαμε την καλοκαιρινή παράσταση στο «Παρκ», ο Κορκολής έγραφε τη μουσική και μια βραδιά η πρόβα τελείωσε στη 1 τη νύχτα. Η Σμαρούλα μας είδε ταλαιπωρημένες εμένα και τη φίλη μου (δούλευε και εκείνη στο θέατρο), και μας είπε, εσείς μικρές πως θα γυρίσετε σπίτι; Δεν ξέρουμε της απαντάμε. Τότε εκείνη βγάζει από την τσάντα της ένα πεντοχίλιαρο και μας το δίνει για να επιστρέψουμε σπίτι με ταξί”. Εύη Γιανναρά
Τους χώρισε ο θάνατος
Τα χρόνια πέρασαν και το ζευγάρι απομακρύνθηκε από τα θεατρικά δρώμενα. Το 2011 ο Βαγγέλης Λιβαδάς ανήμπορος – 91 ετών – ήταν στο κρεβάτι και η Σμαρούλα (81 χρονών) τον φρόντιζε σαν μωρό, παρ΄ όλο που και η ίδια βρισκόταν στα πρώτα στάδια της άνοιας. Κάποια στιγμή σηκώθηκε να πάει στο μπαλκόνι να καπνίσει και δεν πρόσεξε πως κάποιο κλινοσκέπασμα ήταν πολύ κοντά στο αερόθερμο. Πήρε φωτιά. Ξέσπασε πυρκαγιά και είδε τον άντρα της να καίγεται. Σπάραξε. Προσπάθησε αλλά δεν κατάφερε να κάνει κάτι. Την πήραν με το ζόρι στο νοσοκομείο με αναπνευστικά προβλήματα και τελικά απεβίωσε 3 μήνες μετά από κείνον (7 Μαρτίου 2012).
Ήταν 56 χρόνια συνέχεια μαζί!
Κάτω δεξιά, υπογραφή συνεργασίας με τον Σπύρο Φωκά στις αρχές της δεκαετίας του ΄60
Ο γνωστός γραφίστας Θάνος Σπυρόπουλος (φωτογραφία επάνω), δούλεψε για τον Βαγγέλη Λιβαδά σε πάρα πολλές παραστάσεις, για πάνω από 15 χρόνια. Μέσα σ΄ αυτές και 11 έργα με την Σμαρούλα. Ρωτώντας τον μου είπε: “Ο Βαγγέλης ζούσε για την Σμαρούλα και η Σμαρούλα για τον Βαγγέλη. Δεν το έχω ξαναδεί στην ζωή μου αυτό. Τέτοια σχέση νομίζω δεν έχει ξανά υπάρξει. Ο Βαγγέλης με φώναζε, μου έλεγε για το έργο που θα ανέβαζαν και με άφηνε να σκεφτώ. Κάναμε την φωτογράφιση, έφτιαχνα τις μακέτες, τις έβλεπε ο ίδιος και μετά τις δείχναμε στην Σμαρούλα. Ήταν ο άντρας της, ο φίλος της, ο επιχειρηματίας της, ο μάνατζερ της, ο φύλακας άγγελος της… και εκείνη τον ευγνωμονούσε για όλο αυτό. Στα πάρτι που έκανα σπίτι μου- και πάντα έρχονταν- όταν η Σμαρούλα μιλούσε με τον Γρηγόρη Βαλτινό ή την Μαρινέλλα… ο Βαγγέλης την παρακολουθούσε συνεχώς. Όχι για κανένα άλλο λόγο, αλλά μην τυχόν και χρειαζόταν κάτι. Σου λέω δεν έχω ξαναδεί τέτοια σχέση αγάπης και εξάρτησης. Θα τους θυμάμαι πάντα και θα τους ευχαριστώ πάντα”.
Στο σπίτι του Θάνου Σπυρόπουλου: Στράτος Τζώρτζογλου, Γρηγόρης Βαλτινός, Μαρινέλλα και Σμαρούλα Γιούλη
Ο αγαπημένος ηθοποιός μας, ο Δημήτρης Γιώτης, έχει να πει πολλά για τον Βαγγέλη Λιβαδά και την Σμαρούλα Γιούλη: “Νίκο μου ξεκίνησα να γράψω λίγα λόγια αλλά οι μνήμες ερχόντουσαν σαν κύματα. Έχω τόσα να θυμάμαι από τη Σμαρούλα και τον Βαγγέλη. Ήταν απίστευτα αγαπημένοι, είχαν φτιάξει ένα δυνατό πυρήνα τόσο ”συμπαγή” που δεν κλονιζότανμε τίποτα. Κάθε κουβέντα που έκανε ο Λειβαδάς πρώτα έπαιρνε τηλέφωνο τη Σμαρούλα, πριν και μετά. Μπορεί να υπήρχαν κάποιες μικρές διαφωνίες, αλλά το νοιάξιμο και η αγάπη τα έκανε να φαίνονταν μικρά περιστατικά. Θυμάμαι τη Σμαρούλα να κάνει τρία με πέντε τσιγάρα (ενώ δεν έπρεπε) και ο Βαγγέλης να με καθιστά υπεύθυνο: ”Ρε συ, εσύ θα την πληρώσεις αν δεν μου λες ότι καπνίζει…”. Η Σμαρούλα με φοβερή μαεστρία, θυμάμαι μια νύχτα στο Κολωνάκι – Βαγγέλης δεξιά της, εγώ αριστερά – να κάνει ”τζούρα” στα κλεφτά και να κρατά το τσιγάρο με το παπούτσι της κάτω απ’ το τραπέζι, χωρίς να πιέζει το φίλτρο. Ο Βαγγέλης μας παρατηρούσε… ”Κάτι σκαρώνεται εσείς οι δύο. Ρε κανόνισε η Σμαρούλα είναι γυναίκα, εσύ θα τις φας”, και να γελάει. Θυμάμαι να τρώμε στο Λαγονήσι ψαράκι που λάτρευαν και οι δύο. Ήμουν πολλές φορές παρών στο σπίτι ή τις κουβέντες τις μάθαινα από πρώτο χέρι. Θυμάμαι τη Σμαρούλα στο νοσοκομείο και ο Βαγγέλης δίπλα της ώρες πολλές, να του λέω: ”φύγε θα μείνω εγώ”. Το έλεγα ξανά και ξανά μέχρι να της αφήσει το χέρι να επιστρέψει στο γραφείο (κανείς δεν γνώριζε ότι η Σμαρούλα νοσηλευόταν). Η Σμαρούλα ήταν μεγάλη θεατρίνα, με πάθος, τόλμη, έβγαζε γοητεία και φλόγα. Έμπαινε στον ρόλο με ένα μόνο περπάτημα. Είχα την τύχη να με διαλέξουν στο ”Άνθρωπος, το κτήνος και η αρετή” του Πιραντέλλο με τον Δάνη Κατρανίδη, να παίξω το γιο της Βέρας Κρούσκα, σε σκηνοθεσία Γιάννη Ιορδανίδη – ήταν από τις μεγάλες επιτυχίες, εγώ πήρα διθυραμβικές κριτικές και τους το χρωστάω. Και στη συνέχεια Βέμπο, Παρκ και Αμιράλ με ”Μια ζωή Ελλάδα – Μίκης Θεοδωράκης”, ”Μια ζωή την έχουμε”, ”Υπάρχει και φιλότιμο” και ένα σωρό παραστάσεις. Η Σμαρούλα και ο Βαγγέλης ήταν μεγάλο σχολείο. Ο Βαγγέλας με έπαιρνε συνέχεια μαζί του και μου λέγε:
- “μάθαινε γιατί για να τους κουμαντάρεις όλους πρέπει να ξέρεις το θέατρο από μέσα. Για να γίνεις πρωταγωνιστής, θα πρέπει να κάνεις και τη λάντζα.” Πόσο δίκιο είχε…”
Ο Βαγγέλης Λιβαδάς με τον Δημήτρη Χορν
Στο γραφείο του Βαγγέλη Λιβαδά.
————————————————-