Μια κατάρα την καταδίωκε…

Από πολλούς θεωρείται η γυναίκα που έφερε νέα πνοή στον χορό. Η γυναίκα που λες και ήταν φτιαγμένη από αέρα, είχε κι’ αυτή τους δαίμονες της που την κυνηγούσαν. Μια κατάρα την καταδίωκε που δεν την άφησε ποτέ να ησυχάσει. Διαβάστε για την ζωή της και μην ξεχνάτε ότι μιλάμε για αρχές του προηγούμενοι αιώνα…

Η ίδια έλεγε: «Δεν επινόησα τον χορό, υπήρχε πριν από εμένα. Κοιμόταν όμως κι εγώ τον ξύπνησα». Και αν η παραπάνω δήλωση ακούγεται κάπως υπεροπτική, δεν είναι λίγοι όσοι πιστεύουν ότι σε όλη τη διάρκεια των χρόνων, αυτή η «ξυπόλυτη χορεύτρια» υπήρξε ο άνθρωπος που προσέφερε περισσότερα από κάθε άλλον στην τέχνη του χορού. Η Ισιδώρα Ντάνκαν δεν ήταν απλώς μια καλλιτέχνις που σφράγισε την κουλτούρα του 20ού αιώνα, ήταν ολοκληρωμένη πνευματική οντότητα: λάτρης της περιπέτειας, κοινωνικά συνειδητοποιημένη, φλογερή επαναστάτρια, σεξουαλικά απελευθερωμένη και φυσικά πρωτοπόρος φεμινίστρια.

Η Άντζελα Ισιδώρα Ντάνκαν γεννήθηκε το 1877 στο Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνιας. Η πρώτη της επαφή με τον χορό έγινε στα παιδικά της χρόνια, όπου από πολύ νωρίς παρουσίασε δείγματα του «ανένταχτου» χαρακτήρα της, δηλώνοντας στη δασκάλα της πόσο «άσχημες» έβρισκε τις στάσεις του μπαλέτου. Το επαγγελματικό της ντεμπούτο έγινε το 1896 στο Σικάγο. Έναν χρόνο αργότερα, ταξίδεψε στο Λονδίνο όπου παράλληλα έκανε και κάποιες ατομικές χορευτικές εμφανίσεις. Ύστερα από μια σύντομη επιστροφή στη Νέα Υόρκη, όπου απογοητεύτηκε από την έλλειψη ενθουσιασμού απέναντι στην τέχνη της, το 1899 την βρίσκει και πάλι στη Βρετανία. Από τότε και για τα αμέσως επόμενα χρόνια η Ισιδώρα Ντάνκαν έζησε και δούλεψε αποκλειστικά σε πολλές μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις. Στο Λονδίνο μάλιστα συνδέθηκε με τους πρωτοπόρους πνευματικούς κύκλους της εποχής μέσω των οποίων μυήθηκε στην αρχαιοελληνική γλυπτική, στην ιταλική ζωγραφική της αναγεννησιακής περιόδου αλλά και στη συμφωνική μουσική.

Λίγο αργότερα βρέθηκε στη Γερμανία, όπου γνώρισε τη φιλοσοφία του Φρειδερίκου Νίτσε, για τον οποίο ο χορός αποτελούσε τρόπο σκέψης. Πολύ σύντομα διαμόρφωνε τη δική της φιλοσοφία για την τέχνη της. Το 1903, στο Βερολίνο, διατύπωνε τον περίφημο λόγο της, που έμεινε γνωστός ως “ο χορός του μέλλοντος”. Σύμφωνα με την Ντάνκαν, η τέχνη της θα έπρεπε στο εξής να προσανατολιστεί στα αρχαιοελληνικά της πρότυπα: φυσικότητα και ελευθερία. Κατηγορούσε το μπαλέτο ότι «κατέστρεφε τη φυσική ομορφιά του σώματος» και πίστευε ότι ο χορευτής έπρεπε να νιώθει ότι βρίσκεται σε αρμονία με τη φύση. Γι’ αυτό και οι κινήσεις που διάλεξε ήταν εξαιρετικά απλές: τρεξίματα, χοροπηδητά, πηδήματα κι όλα αυτά με τα χέρια ελεύθερα να κυματίζουν.

“Η τέχνη μου δεν είναι παρά μια προσπάθεια να εκφράσω την ύπαρξή μου” συνήθιζε να λέει. Αναζητούσε τη “θεία έκφραση του ανθρώπινου πνεύματος” περισσότερο στην έμπνευση παρά στην τεχνική.

Από το 1904 ως το 1907 η Ντάνκαν έζησε και δούλεψε στην Ελλάδα, στη Γερμανία, στη Ρωσία και στη Σκανδιναβία. Στην Ελλάδα, όπου είχε και σπίτι, λένε ότι υπήρξε και ερωμένη του Ελευθέριου Βενιζέλου. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου συνεργάστηκε με πάμπολλους διάσημους καλλιτέχνες της εποχής, ανάμεσά τους ο περίφημος Ρώσος σκηνοθέτης Κωνσταντίν Στανισλάφσκι. Το 1904 ίδρυσε την πρώτη της σχολή χορού λίγο έξω από το Βερολίνο, όπου άρχισε να εξελίσσει τη θεωρία της γύρω από τη χορευτική εκπαίδευση. Παρά το ότι ο μεγάλος της θρίαμβος προκλήθηκε στην Ευρώπη, η Ντάνκαν κατάφερε τελικά να κερδίσει και την Αμερική, όπου επέστρεψε για λίγο το 1908.

Παρά τις τραγωδίες που έπληξαν τη ζωή της (ο θάνατος των δύο παιδιών της και η γέννηση ενός τρίτου, νεκρού παιδιού), η Ντάνκαν στάθηκε στα πόδια της και συνέχισε να μαγεύει το κοινό που έμενε εκστατικό σε κάθε της εμφάνιση. Ίδρυσε σχολές στη Γαλλία, στη Γερμανία, στη Ρωσία, έκανε διάφορες περιοδείες στις ΗΠΑ, αλλά ουδέποτε έζησε ξανά εκεί. Επίσης σημειώνω πως υπήρξε άθεη και bisexual. Είναι πασίγνωστοι οι έρωτες της με πολλές γυναίκες- ανάμεσα στις οποίες και η Greta Garbo.

Το 1927 βρήκε φρικτό θάνατο στο Παρίσι, όταν το μακρύ φουλάρι που φορούσε στον λαιμό της πιάστηκε στη ρόδα του ξεσκέπαστου αυτοκινήτου της, και την έπνιξε.

Καθώς η τέχνη της ήταν εντελώς προσωπική, η Ντάνκαν δεν κατάφερε να αφήσει πίσω της μια σχολή. Ο,τι άφησε ήταν ένας θρύλος. Η άποψή της ωστόσο για τον χορό ως μέσο προσωπικής έκφρασης, παραμένει ζωντανή μέσα από πολλές μεταγενέστερες τάσεις της τέχνης που υπηρέτησε η ίδια με τόσο πάθος.

Πεθαίνοντας το 1927 δεν άφησε πίσω της μόνο τη χαρακτηριστική τεχνική της και το αναντίρρητο παιδαγωγικό της έργο, αλλά και μια πληθώρα από σχέδια, ζωγραφιές, φωτογραφίες και κείμενα για τα οποία υπήρξε ταυτόχρονα το μοντέλο και η έμπνευση.

Ήταν από τις πρώτες που κατηγόρησε το κλασσικό μπαλέτο ότι… “καταστρέφει τη φυσική ομορφιά του σώματος”!

Με τον σύζυγο της Sergei Yesenin

Ενέπνευσε πολλούς ζωγράφους και γλύπτες. Ιδού ένα σχέδιο του Auguste Rodin

Ήταν Άθεη και bisexual. Ανάμεσα στις ερωμένες της ήταν η Eleonora Duse, η Mercedes De Acosta, η Greta Garbo κ.α.

Κι΄ άλλα άρθρα για χορό και χορευτές

Οι αδελφές και οι χοντροί: https://bit.ly/2FtjUPS

Nureyev: https://bit.ly/2LOoU26

Το «κακό αγόρι» που τάραξε το μπαλέτο: https://bit.ly/2V3TE3u

Ο μεγάλος σταρ του χορού: https://bit.ly/2In0XBR

Μια Prima Ballerina μπλεγμένη σε σκάνδαλα: https://bit.ly/2S7vQde

Ένας Έλληνας στο Covent Garden: https://bit.ly/2DdYDZp

———————————————