Η παλαιά Πόλη της Λευκωσίας

Η παλιά πόλη της Λευκωσίας, μπορεί να μην είναι τόσο καλοδιατηρημένη όσο οι αντίστοιχες στην κεντρική Ευρώπη αλλά στα πολλά μικρά στενά της θα βρείτε μια ξεχωριστή απλότητα και μια αίσθηση εξερεύνησης καθώς μπορείτε να ανακαλύψετε καφενεδάκια και καφετέριες, ταβέρνες και εστιατόρια, μαγαζιά που είναι πραγματικά μικροί θησαυροί.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΕΣ: Νίκος Μουρατίδης

Ζήτησα από την φίλη μου ηθοποιό, Ελένη Οδυσσέως, γέννημα θρέμμα της Λευκωσίας, να μου γράψει ένα κείμενο, που να μου λέει για την παλιά πόλη. Ιδού…

Μάλιστα… άντε τώρα να απαντήσεις σε μια τόσο απλή ερώτηση (χαρακτηριστικό του Νίκου βέβαια οι τόσο ‘απλές’ ερωτήσεις) της οποίας η απάντηση σίγουρα δε χωράει μέσα σε λίγα λόγια. Θα το προσπαθήσω όμως.

“Τι να πρωτοαναφέρεις για μια μισή κυριολεκτικά πόλη; Θα βασιστώ στο γεγονός ότι έχω ρίζες από την παλιά Λευκωσία. Από την μεριά και τις γειτονιές της Χρυσαλινιώτισσας, του Αγίου Κασσιανού, και του Ταχτακαλά. Εκεί μεγάλωσε η γιαγιά μου η Ευφροσύνη, μητέρα της μαμάς μου, της οποίας το σπίτι, ακόμα και σήμερα εξακολουθεί να βρίσκεται δίπλα ακριβώς από την πράσινη γραμμή. Η ξαδέλφη της γιαγιάς μου επίσης, κι αυτή Φρόσω, με το σπίτι της λίγο πιο κάτω, ακριβώς δίπλα στο φυλάκιο των Τούρκων. Συναισθήματα, βιώματα και εικόνες όλα μαζί σε ένα αυτή τη στιγμή.

Αδύνατον να τα περιγράψω εν συντομία. Να σας πω μόνο ότι η ‘κυρά Φρόσω’ όπως όλοι την ήξεραν, έφευγε κρυφά από την πίσω πόρτα της Εκκλησίας και γυρνούσε πάντοτε με φαγητό που έφερνε μαζί της για τους Ελληνοκύπριους αλλά και Τούρκους στρατιώτες στο φυλάκιο. Δεν είχε ηλεκτρισμό. Το σπίτι της ήταν μέσα στη νεκρή ζώνη. Τη θυμάμαι με τη γιαγιά μου να μαγειρεύουν φαγητό για τους στρατιώτες. Όταν η κυρά Φρόσω έφυγε από τη ζωή, τότε ήμουν μαθήτρια Γυμνασίου και μίλησα στο ραδιόφωνο γι αυτήν. Από την άλλη, πηγαινοερχόμουν κάποια καλοκαίρια που δεν είχα σχολείο, με τον παππού μου Οδυσσέα, πατέρα του μπαμπά μου που ήταν τότε Κοινοτάρχης του χωριού του και έκανε τη διαδρομή Φτερικουδίου-Λευκωσίας, όπου η κεντρική πλατεία των λεωφορείων βρισκόταν τότε απέναντι από την σημερινή αγορά του παλιού Δημαρχείου Λευκωσίας (στην πλατεία κοντά στη μουσική σκηνή Red). Εκεί καθόμουν με τις ώρες και περίμενα μέχρι να ξαναφύγουμε για το χωριό.

Ενόσω περίμενα απολάμβανα τις όμορφες ιστορίες των ανθρώπων και τις συναλλαγές που έκαναν μεταξύ τους. Χουβαρδάδες άνθρωποι. Γενναιόδωροι οι παλιοί. Η παλιά Λευκωσία με τραβάει σαν μαγνήτης λοιπόν. Εκτός από τους κεντρικούς δρόμους/πεζόδρομους Λήδρας και Ονασαγόρου που σήμερα έχουν αλλάξει όψη, με τις καφετέριες, άλλες μοντέρνες, άλλες διεθνών αλυσίδων, και άλλες πιο κουλτουριάρικες, τα μπαράκια και τα εστιατόρια ευρωπαϊκής και ασιατικής κουζίνας, τις μουσικές σκηνές και τα καφενεία, είναι και τα παραδοσιακά ζαχαροπλαστεία-καφετέριες που έχουν απομείνει, και κάποια παραδοσιακά εργαστήρια που ακόμα υπάρχουν, τα, ραφτάδικα, οι σκαρπάρηδες, οι κεραμιστές, και τα παραδοσικά κουρεία. Τα στενά δρομάκια, τα υπέροχα παλιά σπίτια με την ημερομηνία κατασκευής τους στην είσοδο και με τα ΄κεντημένα’ σε διακόσμηση μπαλκονάκια, τα μνημεία, τα μουσεία, τα αρχοντικά, τα μανάβικα και μπακάλικα, οι πινακοθήκες και οι βιβλιοθήκες, και οι εκκλησίες, που χτίστηκαν σε πολλές διαφορετικές περιόδους με την ‘Κυρά της Λευκωσίας’ την Παναγία Φανερωμένης να καμαρώνει στο τέρμα της Ονασαδόρου (χτισμένη γύρω στο 1880). Χρώματα, μυρωδιές, αισθήσεις. Το Πάσχα πηγαίνω σε 7 Εκκλησίες της παλιάς Λευκωσίας να προσκυνήσω στον Επιτάφιο. Πόσο όμορφα είναι! Με ιδιαίτερη συγκίνηση στον Άγιο Κασσιανό. Οι στρατιώτες είναι ακόμα εκεί…στο φυλάκιο. Η μαμά μου συνεχίζει την παράδοση των γιαγιάδων. Το Πάσχα, τουλάχιστον, οι στρατιώτες θα λάβουν τις λιχουδιές της.

Η παλιά Λευκωσία είναι όλο εκπλήξεις. Όλο και κάπου θα δεις να γίνεται μια θεατρική παράσταση σ’ ένα εναλλακτικό χώρο, σ’ ένα παλιό πετρόκτιστο άδειο μαγαζάκι, μέσα σε ένα ερημωμένο σπίτι. Μικρούς πολιτιστικούς χώρους που συνδυάζουν εικαστικά και μουσική. Υπέροχα. Πάντα θα δεις κάτι νέο. Και πάντα ανακαλύπτεται κάτι νέο. Μέσα από έργα ανέγερσης ανακαλύπτονται αρχαία, ανακαλύπτεται πολιτισμός. (Χρειάζεται ακόμη φυσικά βελτίωση και καλύτερη οργάνωση σε κάποια πράγματα. Κάτι που με ενοχλεί πολύ είναι ότι δεν διατηρείται τόσο καθαρή ακόμα η πόλη. Άλλο θέμα αυτό). Υπάρχουν ακόμα κτήρια με τα σημάδια της Τουρκικής εισβολής. Και εκεί που περπατάς, κουβεντιάζεις, παρατηρείς, αναπολείς, και πλημμυρίζεσαι από ανάμικτα συναισθήματα χαράς, λύπης, νοσταλγίας, και αισιοδοξίας, κόβονται τα πόδια σου και η ανάσα σου όταν φτάσεις στη νεκρή ζώνη. Ζωντανός νεκρός. Σχήμα οξύμωρο. Και μένεις εκεί και βλέπεις…το μυαλό να αδειάζει και να προσπαθεί να καταλάβει: Γιατί αυτά τα σύνορα, γιατί αυτό το χαρτάκι που πρέπει να συμπληρώσω για να πάω από την άλλη μεριά, της κατεχόμενης από τους Τούρκους, Λευκωσίας; Κάπως έτσι λοιπόν είναι το χτυποκάρδι μου για την παλιά Λευκωσία. Σαν ένα καρδιογράφημα.”

Ελένη Οδυσσέως

Τα τελευταία χρόνια που έχει μετατοπιστεί το ενδιαφέρον του κόσμου για την περιοχή, γίνονται ολοένα και περισσότερες αναπαλαιώσεις.

Στην παλιά πόλη της Λευκωσίας υπάρχουν κτίρια από 3 διαφορετικές εποχές. Από την Ενετική στήλη, στα Οθωμανικά χαμάμ και στους χριστιανικούς μικρούς ναούς.

Υπάρχουν επίσης μικρά μουσεία, γκαλερί, μπαρ, εστιατόρια, μουσικές σκηνές, μπουτίκ και βέβαια οι απαραίτητες γνωστές αλυσίδες cafe και restaurant. Για να καταλάβετε κάποτε υπήρχε μόνο η οδός Λήδρας σαν σημείο αναφοράς της παλιάς πόλης, τώρα έχει γίνει και η Ονασαγόρου και η επέκταση συνεχίζεται…

Το Δημοτικό Κέντρο Τεχνών Λευκωσίας (NiMAC), βρίσκεται στην παλιά πόλη της Λευκωσίας και όταν ήμουν εκεί το 2010, είχε μεγάλη έκθεση – αφιέρωμα στον μεγάλο Ισπανό ζωγράφο Juan Miro, κι΄ απ΄ ότι βλέπετε του είχαν στήσει ολόκληρο ατελιέ.

———————————–

Στην ενότητα ΤΑΞΙΔΙΑ θα βρείτε πολλά άρθρα και video που θα σας… ταξιδέψουν

https://www.nikosonline.gr/category/%CF%84%CE%B1%CE%BE%CE%AF%CE%B4%CE%B9%CE%B1/

Δεν είναι ακριβώς στην παλαιά πόλη, αλλά μου αρέσει τόσο πολύ αυτό το σπίτι!!!!!!

Ούτε το κτίριο της Ελληνικής πρεσβείας είναι στην παλαιά πόλη, αλλά επίσης μου αρέσει.

——————————————–