Η γυναίκα που σχεδίαζε μεγαλειώδη κτήρια…

Τα βραβεία και οι διακρίσεις έπεφταν βροχή για πρώτη φορά σε γυναίκα. Μια γυναίκα που από παιδί ήταν πνεύμα ανήσυχο και πρωτοπόρο. Μια γυναίκα που έχει σχεδιάσει τα μεγαλύτερα σύγχρονα κτήρια του πλανήτη. Ο ξαφνικός της θάνατος το 2016 σόκαρε όλη την αρχιτεκτονική κοινότητα. Κυρίες και κύριοι σας παρουσιάζω την Zaha Hadid.

Ένα πράγμα που κάνει ξεχωριστές τις δημιουργίες της, είναι η κίνηση. Την ενδιαφέρει το πως θα κινείται κανείς μέσα στα κτήρια της. Ξεκινώντας από τις διαδρομές «στήνει» όλο το σχέδιο δυναμικά γύρω τους. Τα έργα της Zaha Hadid δεν υπακούν σε καμία αρχή στατικότητας αλλά πάντα προσπαθούν να δημιουργήσουν μια συνεχή εξελισσόμενη κίνηση.

Σε όλες της τις δημιουργίες υπάρχει μια ατέρμονη κυκλική πορεία που κάνει την αρχιτεκτονική της να ρέει, να μοιάζει με μια αλληλουχία σημείων και γεφυρωμένων όγκων, επιφανειών που η μια εισρέει στην άλλη, αντιπαραβάλλοντας συνεχώς την έννοια της τάσης με αυτή της μεταβολής. 

Η Ζάχα Χαντίντ (Zaha Hadid), γεννημένη 31 Οκτωβρίου 1950 στην Βαγδάτη του Ιράκ, είναι Ιρακινοβρετανή αρχιτέκτων εκπρόσωπος της σχολής της αποδόμησης (deconstruction), και πριν πάει στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Λονδίνου, πήρε πτυχίο Μαθηματικών από το Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού. Όπως είπα και πιο πάνω, η έννοια της ροής στους χώρους αποτελεί σημαντικό ζήτημα στο χώρο της αρχιτεκτονικής της. Η ροή επίσης σχετίζεται με την ομαλή λειτουργία, κάτι που η Zaha Hadid προσπαθεί να λύσει δίνοντας τεράστια σημασία.

Μια από τις βασικές αρχές της Hadid είναι η αποδόμηση. Από τις αρχές του ’80 η αποδόμηση αποτέλεσε το νέο ρεύμα στην αρχιτεκτονική που ήρθε και ακύρωσε τον έως τότε κραταιό μεταμοντερνισμό.

Και για να καταλάβουμε περί ποίας γυναίκας μιλάμε: Το 2004 ήταν η πρώτη γυναίκα που κέρδισε το Pritzker Prize (κορυφαίο βραβείο της αρχιτεκτονικής), ενώ συνολικά έχει κερδίσει πάνω από 100 μεγάλα βραβεία. Δεν παντρεύτηκε ποτέ, δεν απέκτησε παιδιά και ζούσε στο Λονδίνο, σε ένα σπίτι που απήχε 5 λεπτά με τα πόδια από το γραφείο της. Όταν ξεκίνησε το δικό της γραφείο είχε 5 υπαλλήλους, ενώ σήμερα το γραφείο της Zaha Hadid Architects απασχολεί πάνω από 300 ανθρώπους εκ των οποίων οι μισοί είναι κάτω των 30 χρόνων. Τρελαινόταν να ξενυχτάει, στέλνοντας μηνύματα και e-mails στους συνεργάτες της.

Οι καμπύλες γενικά στην αρχιτεκτονική χρησιμοποιούνται για να ηρεμούν το μάτι του θεατή, στα έργα της Zaha Hadid εκτός από αυτό, εξυπηρετούν και τη βασική μορφή σχεδιασμού της, σαφώς επηρεασμένη από την ισλαμική αρχιτεκτονική. Η καμπύλη γραμμή έχει τη δική της ροή. Ακόμη περισσότερο όμως παραπέμπει στη θηλυκή φύση και τη τρυφερότητα. Είναι η γραμμή του συναισθήματος και της αυθόρμητης έκφρασης.

Η φιλοσοφική βάση της αποδόμησης έχει αφετηρία την αφαίρεση. Τα κτήρια αυτού του ρεύματος γίνονται αμέσως αντιληπτά από τον θεατή. Τα περισσότερα μοιάζουν σαν κομμάτια που έχουν σκορπιστεί και αφέθηκαν στη θέση που προσγειώθηκαν. Μοιάζουν ή είναι τεράστια αφαιρετικά γλυπτά τα οποία μπορείς να περπατήσεις και να κατοικήσεις παρά η στερεότυπη εικόνα ενός κτιρίου. Στις όψεις τους τα κτήρια αυτά μοιάζουν παραμορφωμένα και διαμορφωμένα από ένα ελεγχόμενο χάος.

Η Hadid κατάφερε να καθιερωθεί σ’ ένα χώρο καθαρά ανδροκρατούμενο και να διαπρέψει. Αυτό και μόνο είναι κάτι που την κάνει μοναδική.

The Vitra Fire Station (1994). Ένα κτήριο πυροσβεστικής – από τις πρώτες δουλειές της Zaha Hadid – στην Γερμανία.

Το Contemporary Arts Center στο Cincinnati (2003), κτήριο που κέρδισε το βραβείο Pritzker το 2004.

The Phaeno Science Center (2005) στο Wolfsburg, της Γερμανίας

The Evelyn Grace Academy (2010) στο Λονδίνο – της εξασφάλισε το βραβείο Stirling. Μιλάμε για ένα σχολείο, έτσι!

“Δεν σχεδιάζω small, nice buildings” Zaha Hadid

Το Olympic Aquatic Center, για όλα τα κολυμβητικά αθλήματα των Ολυμπιακών αγώνων του Λονδίνου το 2012.

Το Heydar Aliyev Centre στο Azerbaijan εντυπωσιάζει όλους τους επισκέπτες.

Ακόμα μια άποψη του Heydar Aliyev Cultural Centre στο Baku, του Azerbaijan, σχεδιασμένο από την Zaha Hadid

Το κτίριο της Zaha Hadid για τα κεντρικά της BMW στην Γερμανία

Η διαμόρφωση της πλατείας Ελευθερίας στην Λευκωσία, είναι σε σχέδια της Zaha Hadid

———————————————————–

Περισσότερα έργα της Zaha Hadid στα κάτωθι άρθρα

Θα πάθετε πλάκα: https://bit.ly/2pvoA2t

Στάδιο με κλιματισμό… https://bit.ly/2NFih4L

Μουσείο ορειβασίας: https://bit.ly/2oyzrs9

Σάλος με το Ολυμπιακό Στάδιο του Τόκυο: https://bit.ly/2Wvzxxc

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ & ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

Διαβάστε κι΄ άλλα άρθρα για μεγάλους ξένους αρχιτέκτονες

Ιδιοφυής και ντυμένος στα μαύρα: https://bit.ly/2Bfdlgw

Πέθανε 102 χρόνων: https://bit.ly/2XODixf

Ο ιδρυτής του Bauhaus: https://bit.ly/2rLafvQ

Tadao Ando: Ο αυτοδίδακτος τεράστιος αρχιτέκτονας https://bit.ly/3EdkUnH