Χρόνια ολόκληρα πάλευαν οι γυναίκες για ισότητα και για το δικαίωμα ψήφου στην κοινωνία των αντρών. Οι πρώτες – που τις έλεγαν σουφραζέτες – χλευάστηκαν και φυλακίστηκαν, επειδή βγήκαν στους δρόμους για να τα διεκδικήσουν. Επιτέλους το 1920 – 100 χρόνια πριν – οι άντρες στις Η.Π.Α αποφάσισαν πως οι γυναίκες πρέπει να ψηφίζουν.
Ναι, συμπληρώθηκαν 100 χρόνια!
Ζήτησα από την Μαρία Μαθιουδάκη να μου γράψει ένα άρθρο, και γιατί γράφει καταπληκτικά αλλά και γιατί ήθελα – τιμής ένεκεν – μια γυναικεία ματιά στο θέμα της γυναικείας ισότητας.
“Εγώ είμαι η νέα γυναίκα, που θα καπνίζω και θα ψηφίζω…”
Γράφει η Μαρία Μαθιουδάκη
Ήταν 1908 στην Ελλάδα…όταν οι ριζοσπαστικοί στίχοι “Εγώ είμαι η νέα γυναίκα, που θα καπνίζω και θα ψηφίζω…”, ακούστηκαν για πρώτη φορά από το στόμα της θρυλικής Μαρίκας Κοτοπούλη στην επίσης θρυλική επιθεώρηση «Παναθήναια», για να περάσουν αμέσως μετά σαν ασυγκράτητο φεμινιστικό κύμα στο στόμα όλων των Ελληνίδων, από τα εργοστάσια μέχρι τα σαλόνια. Καταρρίπτοντας έτσι απλά μέσα από ένα τραγούδι, δύο ανδροκρατούμενα οχυρά μαζί, πολύ πριν σκάσουν μύτη οι πρώτες σουφραζέτες στη χώρα μας.
Ήταν 1920 στην Ελλάδα…όταν προοδευτικοί βουλευτές όπως οι Μπάστας – Τυπάλδος κατέθεταν ξανά και ξανά νομοσχέδιο ισοπολιτείας μεταξύ των δύο φύλων στη Βουλή κι ας απέβαινε άκαρπο κάθε φορά…
Ήταν 23 Απριλίου 1944 στην Ελλάδα, όταν στην κατεχόμενη αντάρτισσα Ελλάδα, γυναίκες του ΕΑΜ, πρώτη φορά ψήφισαν και ψηφίστηκαν στην Κυβέρνηση του Βουνού. Φαίνεται πως η γυναίκα της αντίστασης βάσταγε ισάξια το τουφέκι στα βουνά κι ας φόραγε φουστάνι …και το δικαίωμα της να μπει πίσω από το εκλογικό παραβάν ήταν αυτονόητο…δικαίωμα που θα γίνει αυτονόητο και για το ελεύθερο αστικό κράτος οχτώ ολόκληρα χρόνια μετά.
Ήταν τέλη 19ου – αρχές 20ου αιώνα όταν χιλιάδες σουφραζέτες συλλαμβάνονταν και φυλακίζονταν στα υγρά κελιά της Μεγάλης Βρετανίας και των Ηνωμένων Πολιτειών για τις εξτρεμιστικές τους δράσεις. Πάλι για το αυτονόητο δικαίωμα…
Ήταν αρχές του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου…όταν ο άντρας αναγκάστηκε να παραδεχτεί σιωπηρά έστω, την αξιοσύνη της ευρωπαίας γυναίκας που έμεινε πίσω και αναγκάστηκε να πετάξει τους φραμπαλάδες και τους κορσέδες της, για να «επανδρώσει» τα εργοστάσια που έμειναν άδεια. Γεγονός που άνοιξε φυσικά το δρόμο για τον αγώνα της ισοπολιτείας. Φαίνεται πως σε κάθε περίοδο κρίσης και επιβίωσης, η ισοτιμία των φύλων κατοχυρώνεται αυτεπάγγελτα…εκτός και αν μπορείτε να φανταστείτε εσείς φεμινιστικά ζητήματα σε φυλές που κυνηγούσαν μαμούθ κάποτε, για παράδειγμα. Η ανάγκη κάνει πόδια…και δεν έχει καμία σημασία πιστέψτε με… αν είναι αντρικά ή γυναικεία τη στιγμή εκείνη.
Ήταν δεκαετία του 80… όταν γυμνασιόπαιδο ακόμη απολάμβανα την ισότιμη πάλη των δύο φύλων του σπιτιού μου… αν και δεν μπορούσα να καταλάβω τότες πως δεν είναι και τόσο ισότιμο τελικά η γιαγιά μου π.χ. να ξεπερνά σε πονηριά κι έναν ομηρικό Οδυσσέα προκειμένου να φέρνει με τα νερά της τον σκληρό και άκαμπτο παππού μου. Ή η μάνα μου να δουλεύει σαν το σκυλί στα χωράφια, αλλά όταν γύριζε κατάκοπη το βράδυ να πρέπει να αναστήσει σπίτι και παιδιά, ενώ ο πατέρας μου απλώς άλλαζε σαλβάρια και πήγαινε στο καφενείο…
Ήταν 2020 στην Ελλάδα… όταν Γυναίκα εκλέχτηκε Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Πόσο μεγάλο αξίωμα και πόση μεγάλη κατάκτηση η αλήθεια. Αλλά και πόση ακόμη έχουμε μπροστά μας…Γιατί το δύσκολο δεν είναι να μπει η γυναίκα μόνο στο τιμόνι ενός λεωφορείου ή σ’ αυτό της χώρας της ίδιας…αυτά αργά ή γρήγορα η γυναίκα θα τα κέρδιζε. Με αγώνες βέβαια αλλά θα τα κέρδιζε.
Το δύσκολο Κυρίες μου θα είναι να εκριζωθεί από το μυαλό και του τελευταίου άντρα επί Γης και η τελευταία σεξιστική αντίληψη που εξακολουθεί να βρίθει στο ερπετοειδές κομμάτι του εγκεφάλου του, ακόμη και εν έτει 2020…
Γιατί όσο ο άντρας βουλευτής θα κρίνει τις γάμπες και όχι το έργο της γυναίκας ομολόγου του…όσο ο άντρας εργοδότης θα κάνει τα χαριτωμένα γλοιώδη αστεία του εις βάρος της γυναίκας συναδέλφου του…όσο ο προοδευτικός σύζυγος θα τηλεφωνά στο γραφείο «ακόμη να έρθεις…το μωρό κλαίει» στη μητέρα εργαζόμενη…όσο ο άντρας οδηγός φωνάζει στο δρόμο «άντε μωρή να πλύνεις κανένα πιάτο» στη γυναίκα οδηγό…τότε εν έτει 2020, δεν έχουμε καμία πραγματική ισοτιμία, αλλά πολύ δουλειά μπροστά μας.
Έως τότε βέβαια…μπορούμε να πανηγυρίσουμε για τα εκατό χρόνια από την κατοχύρωση του εκλογικού δικαιώματος της Γυναίκας, να μεγαλώσουμε τους γιους μας καλύτερα και να ευχηθούμε πως κάποια στιγμή, ίσως στα επόμενα εκατό χρόνια, η πραγματική ισοτιμία μεταξύ των δύο φύλων θα πηγάζει από μέσα μας και όχι από τους νόμους μόνο.
Μαρία Μαθιουδάκη (Καθηγήτρια μαθηματικών)
Θα γνωρίσω το φεμινιστικό κίνημα στα γυμνασιακά μου χρόνια μέσα από το βιβλίο : “Γεννηθήτω το θέλημά της” της Μπενουάτ Γκρουτ (Benoite Groult). Δεν έχω ιδέα πως βρέθηκε στα χέρια μου ειλικρινά, όμως θυμάμαι τη δριμύτατη κριτική που άσκησε στην πατριαρχικότητα της Εκκλησίας μας, που εγώ γαλουχημένη στους κόλπους της, ήταν αδύνατον να δω. Γράφει στο εξώφυλλο το ακόμη επίκαιρο: “Πρέπει επιτέλους να γιατρέψουμε το κακό του να είσαι γυναίκα”
Γυναίκες του ΕΑΜ στις εκλογές του 1944. H πρώτη φορά που ψήφισαν γυναίκες στην ιστορία της χώρας. Οι εκλογές έγιναν στις 23 Απριλίου και επιτέλους, οι γυναίκες αντιμετωπίζονται όπως και οι άντρες. Ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα χωρίς απαγορευτικούς όρους. Μπορούν να εκλέξουν και να εκλεγούν. Οι εκλογές τότε ανέδειξαν πέντε βουλευτίνες, τις πρώτες στην ελληνική ιστορία: Μαρία Σβώλου και Καίτη Νισυρίου-Ζεύγου στο ψηφοδέλτιο της Αθήνας, Χρύσα Χατζηβασιλείου στο ψηφοδέλτιο του Πειραιά, Μάχη Μαυροειδή στην Καλαμάτα, Φωτεινή Φιλιππίδη στη Λάρισα και Ευγενία Μαυροσκότη στην Αιτωλοακαρνανία.
Επίσημα και καθολικά το δικαίωμα ψήφου για τις Ελληνίδες κατοχυρώθηκε μόλις το 1952.
Οι Αμερικανίδες στους δρόμους διεκδικούν τα αυτονόητα
Οι Γαλλίδες πανηγυρίζουν για το δικαίωμα τους να ψηφίζουν στις εκλογές.
————————-
Κι’ άλλα άρθρα της Μαρίας Μαθιουδάκη
Οι αγρότισσες γυναίκες και μανάδες: https://bit.ly/3mgYZ5c
Αυτοί οι αλήτες που λέτε… https://bit.ly/3ki2mYV
Κασσάνδρα μου: https://bit.ly/344FqGY
Ο αρχαιολογικός χώρος της Γόρτυνας: https://bit.ly/2QJ8lsG
Τα κλεμμένα της Ανάφης: https://bit.ly/3bhazJo
Ο κατακτητής της Νάξου: https://bit.ly/2QLWaeD
Η Μαρίκα Κοτοπούλη με τον θίασο της στην επιθεώρηση “Παναθήναια”, όπου για πρώτη φορά ακούστηκε το τραγούδι “Εγώ είμαι η νέα γυναίκα, που θα καπνίζω και θα ψηφίζω…”, και το οποίο έγινε τεράστια επιτυχία.
