Ο “πατέρας” του Σπαγγέτι Γουέστερν

Οι ταινίες του, με την ετικέτα “σπαγγέτι γουέστερν”, επαναπροσδιόριζαν τον ήρωα-καουμπόι με την ατάραχη μορφή του Clint Eastwood, του άσημου ηθοποιού που έγινε κορυφαίος σταρ χάρη αυτόν. Κυρίες και κύριοι σας παρουσιάζω τον Sergio Leone. 

Ο Αμερικάνος σκηνοθέτης Raul Walls είπε στον νεαρό Ιταλό συνάδελφό του Σέρτζιο Λεόνε στα γυρίσματα της “Ωραίας Ελένης” το 1955: “Το γουέστερν είναι τελειωμένο. Ο κόσμος δεν το θέλει πια”. Ο Λεόνε, 26 χρονών τότε, είχε διαφορετική άποψη κι αφού εκπαιδεύτηκε για μια δεκαετία σε φτηνά B΄ movies της Τσινετσιτά, αποφάσισε να αναστήσει το πεθαμένο γουέστερν. Σκηνοθέτησε το «Για μια χούφτα δολάρια» & το «Ο καλός, ο κακός και ο άσχημος», αναβίωσε το γουέστερν και έκανε διάσημο τον Clint Eastwood. Αλλά ο νεαρός Λεόνε δεν ήταν μόνο αυτό…

Γεννήθηκε το 1929 στη Ρώμη και οι γονείς του ήταν ηθοποιοί σε βωβές ταινίες. Απέκτησε ρωμαιοκαθολική εκπαίδευση και από μικρός διδάχθηκε το φασιστικό δόγμα του Μουσολίνι. Όμως, η φαντασία του αναζητούσε διέξοδο στις αγαπημένες του παιδικές ενασχολήσεις: ξιφασκία, μαγεία και κουκλοθέατρο. Ο Σέρτζιο Λεόνε Αφού έβγαλε το γυμνάσιο, σπούδασε για λίγο νομικά και κατόπιν ακολούθησε τους γονείς του στον κόσμο του ιταλικού κινηματογράφου. Δούλεψε αμισθί ως βοηθός στην κλασική ταινία του Βιτόριο ντε Σίκα, “Κλέφτης Ποδηλάτων”, όπου έπαιξε και τον ρόλο ενός Γερμανού ιερέα. Τη δεκαετία του ’50, βρήκε σταθερή δουλειά σε αμερικανο-ιταλικές συμπαραγωγές με θέμα τους αρχαίους Έλληνες και Ρωμαίους, με αποκορύφωμα το “Μπεν Χουρ”. Στην περίφημη αυτή ταινία, ο Λεόνε ήταν ένας από τους βοηθούς σκηνοθέτη και συνέβαλε στην περίφημη σκηνή της αρματοδρομίας. Εκείνη την εποχή, έκανε ό,τι δουλειά του έδιναν. Κάποιες φορές απλώς ολοκλήρωνε ταινίες άλλων σκηνοθετών, ήταν όμως καλοπληρωμένος και σεβαστός. Η πρώτη ταινία που σκηνοθέτησε μόνος του ήταν “Ο Κολοσσός της Ρόδου”, για την οποία έλεγε ότι τη γύρισε προκειμένου να βγάλει λεφτά για να πάει με την γυναίκα του, μήνα του μέλιτος στην Ισπανία.

Το 1961, επιτέλους βρήκε το πρότυπό του, όταν προβλήθηκε στη Ρώμη η ταινία σαμουράι του Ακίρα Κουροσάβα, “Γιοζίμπο”. Αναγνωρίζοντας τις δυνατότητες για ένα ριμέικ σε στιλ γουέστερν, ο Λεόνε βάλθηκε να εξασφαλίσει χρηματοδότηση. Το αποτέλεσμα ήταν η ταινία “Για Μια Χούφτα Δολάρια”, μια ανατρεπτική εκδοχή ενός από τα παλαιότερα κινηματογραφικά είδη, που καθιέρωσε τον Λεόνε, τον Ίστγουντ και τον συνθέτη Ένιο Μορικόνε. Όποιος έχει δει την κλασική ταινία του Ακίρα Κουροσάβα, “Γιοζίμπο”, θα έχει διαπιστώσει ότι το “Για μια χούφτα δολάρια”, του Λεόνε αποτελεί πιστό remake. Ο Λεόνε όμως δεν έδειχνε να κατανοεί τις νομικές συνέπειες της αντιγραφής. Όταν ο Κουροσάβα πληροφορήθηκε τα καθέκαστα, έστειλε στον Λεόνε μια επιστολή επαινώντας την ταινία και ζητώντας το μερίδιό του. “Είναι θαυμάσια ταινία, αλλά είναι δική μου ταινία. Αφού η Ιαπωνία έχει υπογράψει τη Συνθήκη της Βέρνης για τα διεθνή πνευματικά δικαιώματα, πρέπει να πληρωθώ”. Ο Λεόνε, ενθουσιασμένος που ένας σκηνοθέτης αυτού του βεληνεκούς απειλούσε με μήνυση, τελικά δέχθηκε να δώσει το 15% των εσόδων από τις διεθνείς προβολές της ταινίας…. 

Η συνέχεια ήταν εκπληκτική: “Μονομαχία στο Ελ Πάσο” και “Ο καλός, ο κακός και ο άσχημος”.  Σπαγγέτι γουέστερν στιλάτα, φθηνά και θεσπέσια εκκεντρικά, σε μεγάλο βαθμό χάρη στα μουσικά θέματα του Μορικόνε, που έφεραν επανάσταση στην τέχνη του σάουντρακ. Αργότερα, ο Λεόνε εγκατέλειψε το γουέστερν και ασχολήθηκε με πιο φιλόδοξα σχέδια, όπως το γκανγκστερικό, “Κάποτε στην Αμερική”. Αφιέρωσε δέκα χρόνια στην ταινία, αλλά την είδε να πετσοκόβεται από το στούντιο και να θάβεται από την κριτική όταν κυκλοφόρησε το 1984. Πεθαίνοντας από καρδιακή κρίση το 1989, ο Λεόνε άφησε πολλά απραγματοποίητα σχέδια, μεταξύ των οποίων μια επική ταινία για την πολιορκία του Λένινγκραντ και το όνειρο της ζωής του, ένα ακριβό ριμέικ του “Όσα Παίρνει ο Άνεμος”.

“Όταν πηγαίνω στον κινηματογράφο, απογοητεύομαι συχνά, γιατί στα 1ο πρώτα λεπτά μπορώ να μαντέψω την συνέχεια. Έτσι, όταν δουλεύω πάνω σε ένα θέμα ψάχνω πάντα για το στοιχεία της έκπληξης” Sergio Leone

Οι ταινίες του χαρακτηρίστηκαν κυρίως για τα πολύ κοντινά τους πλάνα, για τα πολύ μακρινά πλάνα και για τους ήρωες τους. Οι χαρακτήρες του Λεόνε υπήρξαν πολύ ρεαλιστικοί και περίπλοκοι. Συνήθως ήταν μοναχικά-αντικοινωνικά άτομα, που σπάνια πλένοταν ή ξυρίζονταν, έδειχναν βρώμικοι και είχαν βεβαρημένο παρελθόν. Ο αμφίσημος χαρακτήρας τους ανάλογα με τις περιστάσεις μετατρέπονταν από συμπονετικός και γενναιόδωρος σε βάρβαρο, κυνικά εγωιστή και καιροσκοπικό. Αυτή η αίσθηση ρεαλισμού επηρεάζει ακόμα και σήμερα τα γουέστερν που γυρίζονται. Πολλοί αποκάλεσαν ειρωνεία το γεγονός ότι ένας Ιταλός, που δεν μίλαγε Αγγλικά και δεν είχε ποτέ του αντικρίσει την Αμερικάνική Δύση μπόρεσε σχεδόν μεμιάς να αλλάξει για πάντα την αρχετυπική εικόνα του cowboy!

Τη χρονιά που πέθανε, το 1989, βρίσκονταν ήδη σε προχωρημένο στάδιο η προετοιμασία της επόμενης ταινίας του, ενός ιστορικού έπους που διαδραματίζονταν κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του Λένινγκραντ στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο Λεόνε ήταν διαβόητος για την ακόρεστη όρεξη του, κάτι που τον οδήγησε στην παχυσαρκία, παράγοντας που πιθανότατα συντέλεσε στο θάνατο του από έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Με τον Henry Fonda στα γυρίσματα της ταινίας “Κάποτε στην δύση“

Με δύο από τους αγαπημένους του ηθοποιούς: Henry Fonda, Robert DeNiro

1968 Κάποτε στην δύση: Ο Sergio Leone με τους πρωταγωνιστές του, Henry Fonda, Claudia Cardinale, Charles Bronson και Jason Robarts.

Ήταν ο σκηνοθέτης που ανέδειξε τον Clint Eastwood

Αν και οι κριτικοί αρχικά δεν εκτίμησαν το έργο του, εξαιτίας της αρνητικής προκατάληψης απέναντι στα σπαγγέτι γουέστερν, σήμερα η αξία του Λέονε αναγνωρίζεται παγκοσμίως.

————————————————————-

Κι΄ άλλα πορτραίτα μεγάλων σκηνοθετών

David Fincher: Σκηνοθετεί από 8 ετών https://bit.ly/2sf01rC

Είναι ο Christopher Nolan, ο Νο 1 σκηνοθέτης της εποχής μας; https://bit.ly/2Bhzj0k

Ο σκηνοθέτης της «Σιωπής των Αμνών»: https://bit.ly/2tQOlsA

Παντρεύτηκε Ελληνίδα: https://bit.ly/2TeNxgg

Stanley Kubrick, διάνοια ή τρελός; https://bit.ly/37BE722

Μέσα στους κορυφαίους σκηνοθέτες όλων των εποχών: https://bit.ly/2VDilnU

Μεγαλομανής, πεισματάρης και σαδιστής: https://bit.ly/2x59TlH

Ο σκηνοθέτης των γυναικών: https://bit.ly/2u0LKNi

Ο Έλληνας μετανάστης που έγινε μεγάλος σκηνοθέτης: https://bit.ly/2f1zW9d

Χριστιανός, Μαρξιστής και Ομοφυλόφιλος: https://bit.ly/2lFBZCq

Αριστοκράτης, Αριστερός και Ομοφυλόφιλος: https://bit.ly/2jf6A9d