Ο Θεόδωρος Βρυζάκης ήταν ένας από τους κορυφαίους Έλληνες ζωγράφους του 19ου αιώνα και ο θεμελιωτής της «Σχολής του Μονάχου». Ήταν ο άνθρωπος που αφιέρωσε την τέχνη του στην Ελληνική επανάσταση του 1821 φτιάχνοντας μεγάλα έργα από σπουδαία γεγονότα της εποχής εκείνης.
Έκανε και πορτραίτα, άφησε και κάποια σκίτσα και σχέδια αλλά το κύριο μέρος της δουλειάς του ήταν η απεικόνιση γεγονότων από την επανάσταση του 1821. Έργα που τα έχουμε δει όλοι μας από τα πρώτα σχολικά μας χρόνια. Σας συνιστώ να δείτε τα έργα του από κοντά στην Εθνική Πινακοθήκη, γιατί αυτό που θα νοιώσετε δεν είναι το ίδιο με τις κακοτυπωμένες φωτογραφίες που τα έχουμε δει.
Ο Θεόδωρος Π. Βρυζάκης γεννήθηκε στην Θήβα το 1814, επτά χρόνια πριν από την κήρυξη της Επανάστασης του 1821 και έζησε τα παιδικά του χρόνια στην σκληρή εποχή του απελευθερωτικού αγώνα μέχρι την ίδρυση του ελεύθερου ελληνικού κράτους. Μάλιστα ο πατέρας του, Πέτρος Βρυζάκης, απαγχονίστηκε από τους Τούρκους τον Μάιο του 1821, τον πρώτο καιρό του αγώνα. Σε ηλικία 18 ετών, το 1832, με την ενθάρρυνση ενός Γερμανού φιλόλογου, μετανάστευσε στο Μόναχο της Βαυαρίας, όπου έζησε μέχρι τον θάνατό του.
Στο Μόναχο άρχισε να ασχολείται εντατικά με τη ζωγραφική. Το 1844 έγινε δεκτός στην Ακαδημία του Μονάχου, λαμβάνοντας για τα επόμενα έντεκα χρόνια, μέχρι το 1855, την υποτροφία της ελληνικής παροικίας της πόλης. Δάσκαλοι και φίλοι του υπήρξαν ορισμένοι εξαίρετοι καλλιτέχνες φιλελληνικών θεμάτων της εποχής του ρομαντισμού. Κατά την δεκαετία 1845–1855, ταξίδεψε και έζησε σε διάφορες πόλεις της Δυτικής Ευρώπης για καλλιτεχνική ενημέρωση, με εξαίρεση τη διετία 1848–1850, που ήρθε προσωρινά στην Ελλάδα.
Το 1855 συμμετείχε στην Διεθνή Έκθεση του Παρισιού με το έργο του “Η Έξοδος του Μεσολογγίου” (φωτο επάνω). Τον πίνακα αυτόν, ο ίδιος ο Βρυζάκης τον αντέγραψε τουλάχιστον δύο φορές. Δύο από τους πρωτότυπους πίνακες καταστράφηκαν στην μεγάλη πυρκαγιά του Μεσολογγίου το 1929. Το τρίτο πρωτότυπο διασώζεται στην Εθνική Πινακοθήκη. Αγαπήθηκε πολύ αυτό το έργο που κυκλοφόρησε και σε λιθογραφίες ήδη από το 1856.
Κατά τη διετία 1861–1863, ταξίδεψε στην Αγγλία και αγιογράφησε την ελληνική εκκλησία του Ευαγγελισμού στο Μάντσεστερ. Το 1867 πήρε μέρος στην έκθεση του Del Vecchio στην Λειψία με τους πίνακες «Η Έξοδος του Μεσολογγίου», «Γιωργάκης Ολύμπιος», «Ο Λόρδος Βύρωνας στο Μεσολόγγι» και «Ο Όρκος της Αγίας Λαύρας».
Η Επιτάφια πλάκα του Βρυζάκη. Πέθανε στο Μόναχο 6 Δεκεμβρίου 1878 και κηδεύτηκε στο τότε Α΄ Νεκροταφείο της πόλης. Με την διαθήκη του, άφησε κληρονομιά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών όλα τα έργα τού ατελιέ του, καθώς και 760 μάρκα για την επισκευή της οροφής της ελληνικής εκκλησίας του Σωτήρος (Salvatorkirche) στο Μόναχο.
Το ζωγραφικό του έργο
Τα έργα του Βρυζάκη θεωρούνται ως τα κατεξοχήν δείγματα των Ελλήνων ρομαντικών ζωγράφων του 19ου αιώνα, οι περισσότεροι από τους οποίους σπούδασαν στη Γερμανία και δημιούργησαν τη λεγόμενη «Σχολή του Μονάχου».
Οι ελαιογραφίες του — όλες σχεδόν με θέματα ελληνικά — χαρακτηρίζονται από το ύφος των Δυτικοευρωπαίων ρομαντικών ζωγράφων του 19ου αιώνα. Στον 20ό αιώνα η αντίδραση κατά του ρομαντισμού οδήγησε πολλούς επικριτές του συγκεκριμένου ρεύματος να καταγγείλουν το ύφος του ως «πομπώδες», όμως μια εξίσου μεγάλη μερίδα το αξιολογεί θετικά ως «πληθωρικό». Στην εποχή τους, τα έργα του Βρυζάκη είχαν μεγάλη ζήτηση ως ζωντανές και πιστές αναπαραστάσεις της ελληνικής ιστορίας. Μερικά μάλιστα από αυτά τα έργα έγιναν από νωρίς ευρύτερα γνωστά στο κοινό χάρη στις λιθογραφίες και άλλου είδους αναπαραγωγές.
Στους πίνακές του, το ενδιαφέρον του επικεντρώνεται στην ενδυμασία των ατόμων και το στήσιμο της σκηνής γύρω από αυτά. Αλλά όπως ξέρετε πάντα θα υπάρχουν αυτοί που πρέπει να βρουν ψεγάδια και να κατηγορήσουν. Λένε ότι στα έργα του κυριαρχεί μια θεατρικότητα που έχει ως αποτέλεσμα να διακρίνεται με δυσκολία κάποιο αίσθημα στα πρόσωπα που απεικονίζει. Κάποιοι άλλοι κριτικοί τον επέκριναν επίσης για το γεγονός ότι προσεγγίζει λένε τα θέματά του με την ματιά ενός ξένου. Κλείνουμε τ’ αφτιά μας σε όλους αυτούς και λέμε ότι ο Βρυζάκης είναι ένας από τους κύριους θεμελιωτές της νεότερης ελληνικής ζωγραφικής και συγκαταλέγεται στους κορυφαίους Έλληνες ζωγράφους του 19ου αιώνα.
“Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ευλογών την σημαίαν της επανάστασης” (Ο όρκος) 1865 (Εθνική Πινακοθήκη)
“Η θυσία του Καψάλη” (Η ανατίναξη του Καψάλη)
“Η υποδοχή του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι”, 1861 (Εθνική Πινακοθήκη)
“Η παραμυθία”, 1847 (Εθνική Πινακοθήκη)
“Νεαρή Ελληνίδα”, 1865
“Το στρατόπεδο του Καραϊσκάκη στην Καστέλα”, 1855 (Εθνική Πινακοθήκη)
Υπάρχουν και αρκετά σχέδια του, που δεν ξέρουμε αν τα έκανε για να μείνουν έτσι ή αν απλά ήταν προσχέδια κάποιων έργων.
Πορτραίτο του Αναγνωστόπουλου
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ
Κι’ άλλοι μεγάλοι Έλληνες ζωγράφοι του 19ου αιώνα
Κωνσταντίνος Βολανάκης: Στην κηδεία του παραβρέθηκαν μόνο 5-6 άτομα https://bit.ly/3bTSMKc
Κωνσταντίνος Παρθένης: Απομονωμένος και παράλυτος https://bit.ly/3top0Ty
Γιώργος Ιακωβίδης: Ο συντηρητικός https://bit.ly/2meFRbv
Νικηφόρος Λύτρας: Τον δηλητηρίασαν τα χρώματα https://bit.ly/2MMwX4x
Νικόλαος Γύζης: Ξεκίνησε από την Τήνο https://bit.ly/2E7ptVy
Ουμβέρτος Σ. Αργυρός: Ο μεγάλος Έλληνας Ιμπρεσιονιστής https://bit.ly/2tPwen8
Ελένη Αλταμούρα: Ντύθηκε άντρας για να σπουδάσει https://bit.ly/3Fru9Be
Σοφία Λασκαρίδου: Υποτιμημένη από την πολιτεία https://bit.ly/3auDUjL
Θάλεια Φλωρά-Καραβία: Η κόρη του παππά https://bit.ly/3C2CEBq
Θεόφραστος Τριανταφυλλίδης: Έζησε και έδρασε με απόλυτη αυτονομία https://bit.ly/2Tx0kdg
Μίμης Βιτσώρης: Δεν τον ήθελε το κατεστημένο https://bit.ly/3BITMN0
Κώστας Γραμματόπουλος: Ο μοντέρνος κλασσικός https://bit.ly/3RwhbH3
Το 1982, όταν το Μέγαρο Μαξίμου ορίστηκε ως έδρα του πρωθυπουργικού γραφείου, ο Ανδρέας Παπανδρέου τοποθέτησε στον τοίχο πίσω ακριβώς από την πολυθρόνα του πρωθυπουργού, τον πίνακα του Βρυζάκη “Η Ελλάς Ευγνωμονούσα”. (1858 Εθνικό Ιστορικό Μουσείο)
————————————–
