Κατέχει μία θέση ανάμεσα στους σημαντικότερους ζωγράφους στην ιστορία της τέχνης. Η δεξιοτεχνία και η τεχνική του, τον έκαναν να ξεχωρίσει από τους υπόλοιπους καλλιτέχνες του «χρυσού αιώνα» της ισπανικής ζωγραφικής που θεωρείται ένας από τους πατέρες της.
Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του περιλαμβάνει προσωπογραφίες, ατομικές ή και ομαδικές, τις οποίες όφειλε να φιλοτεχνεί ως αυλικός ζωγράφος. Σε πολύ μικρότερο βαθμό, επιδόθηκε στο είδος των θρησκευτικών συνθέσεων, των γυμνών ή νεκρής φύσης.
O Ντιέγο Βελάθκεθ (Diego Rodríguez de Silva y Velázquez), γεννήθηκε στις 5 Ιουνίου 1599 και πέθανε στις 6 Αυγούστου 1660. Ήταν ένας από τους σημαντικότερους Ισπανούς ζωγράφους της περιόδου του μπαρόκ, γνωστός κυρίως για τις προσωπογραφίες που φιλοτέχνησε ως καλλιτέχνης της αυλής του βασιλιά της Ισπανίας Φίλιππου Δ´ (φωτογραφία επάνω). Αναγνωρίζεται σήμερα ως μία από τις κορυφαίες φυσιογνωμίες στην ιστορία της τέχνης, με σημαντική επίδραση στη ζωγραφική του 19ου αιώνα, ειδικότερα στο κίνημα του ιμπρεσιονισμού. Αρκετοί καλλιτέχνες της μοντέρνας τέχνης, όπως ο Πάμπλο Πικάσο, ο Μανέ, ο Ντεγκά ή ο Σαλβαδόρ Νταλί, απέδωσαν επίσης φόρο τιμής στον Ισπανό ζωγράφο.
Γεννήθηκε στη Σεβίλλη, ο πατέρας του, Χουάν Ροδρίγκεθ ντε Σίλβα, ήταν ευγενούς πορτογαλικής καταγωγής και δικηγόρος στο επάγγελμα, ενώ η μητέρα του, Χερόνιμα Βελάθκεθ, ήταν μέλος της αριστοκρατίας της Σεβίλλης. Είχε επίσης πέντε αδελφούς και μία αδελφή. Από νεαρή ηλικία έδειξε ιδιαίτερη κλίση στη ζωγραφική και σε ηλικία δώδεκα ετών άρχισε να εκπαιδεύεται αποκτώντας τις πρώτες του βασικές γνώσεις γύρω από την τέχνη της ζωγραφικής σε μία χρονική περίοδο κατά την οποία η Σεβίλλη αποτελούσε ένα από τα σημαντικότερα καλλιτεχνικά κέντρα της Ισπανίας.
Πριν γίνει δεκαοκτώ ετών, έγινε δεκτός στη Συντεχνία του Αγίου Λουκά κάνοντας τα πρώτα του καλλιτεχνικά βήματα στη Σεβίλλη.
Το 1618, παντρεύτηκε την κόρη του δασκάλου του και στις αρχές του 1622, που η φήμη του είχε αρχίσει να εδραιώνεται στη Σεβίλλη αποφάσισε να εγκατασταθεί στη Μαδρίτη, η οποία αποτελούσε πολιτικό και πολιτιστικό κέντρο της χώρας, καθώς δύο χρόνια νωρίτερα είχε μεταφερθεί εκεί η βασιλική αυλή του Φίλιππου Δ´. Την άνοιξη του 1623, ευνοημένος από τις διασυνδέσεις του δασκάλου του, κατάφερε να γίνει αυλικός ζωγράφος.
Μετακομίζοντας στη Μαδρίτη ως ζωγράφος της αυλής, διακρίθηκε κυρίως ως δεξιοτέχνης προσωπογράφος. Η πρώτη παραγγελία που του ανατέθηκε ήταν μία προσωπογραφία του ίδιου του Φιλίππου Δ´, πράγμα που του εξασφάλισε και το προνόμιο να είναι ο αποκλειστικός προσωπογράφος του βασιλιά, κερδίζοντας παράλληλα σημαντικές απολαβές για το έργο του. Ο ίδιος ο βασιλιάς της Ισπανίας χρηματοδότησε το 1629 το ταξίδι του Βελάθκεθ στην Ιταλία, στα πλαίσια μίας ευρύτερης καλλιτεχνικής αναζήτησης του ζωγράφου. Έφθασε με πλοίο στη Γένοβα και λίγες ημέρες αργότερα αναχώρησε για τη Βενετία. Εκεί είχε την ευκαιρία να δει έργα του Τιντορέττο, του Βερονέζε και του Τιτσιάνο. Στη συνέχεια επισκέφτηκε τη Ρώμη, όπου έμεινε επί ένα χρόνο μελετώντας τα έργα του Μιχαήλ Άγγελου και του Ραφαήλ.
“O Απόλλων στο εργαστήριο του Ήφαιστου”. Ζωγράφισε αυτό το έργο στην Ιταλία, και απεικονίζει το θεό Απόλλωνα, έτοιμο να αναγγείλει στον Ήφαιστο πως η Αφροδίτη τον απατά με τον θεό Άρη. (1630, Λάδι σε μουσαμά, 223,5×290 εκ.,) Μαδρίτη, Prado
Ο Βελάθκεθ επέστρεψε στη Μαδρίτη το 1631, και το 1643, ο βασιλιάς τον όρισε αρχιθαλαμηπόλο, με αρμοδιότητα να επιτηρεί τα βασιλικά διαμερίσματα, ενώ αργότερα έγινε παράλληλα βοηθός γενικού επιθεωρητή γύρω από τις οικοδομικές εργασίες της αυλής. Την ίδια περίπου περίοδο, η τέχνη του έφθασε στο απόγειό της με χαρακτηριστικά δείγματα γραφής, πίνακες όπως Η Αφροδίτη του καθρέφτη και Οι υφάντρες (Las Hilanderas) – (φωτογραφίες επάνω και κάτω)
Περίπου το 1656 ολοκλήρωσε ένα από τα πιο δημοφιλή σήμερα και σημαντικότερα έργα του, τον πίνακα με τίτλο Οι δεσποινίδες των τιμών (Las Meninas). Το έργο απεικονίζει την ινφάντα Μαργαρίτα με την ακολουθία της σε μία αίθουσα του Αλκάθαρ που ο Βελάθκεθ είχε μετατρέψει σε εργαστήριο. Μεγάλοι ζωγράφοι έχουν χαρακτηρίσει τον πίνακα ως τη «θεολογία της ζωγραφικής».
Πέθανε στις 6 Αυγούστου 1660. Η ταφή του έγινε στην εκκλησία του Σαν Χουάν Μπαουτίστα, παρουσία ευγενών και αυλικών, ενώ οκτώ ημέρες αργότερα πέθανε και η σύζυγός του Χουάνα, την οποία έθαψαν δίπλα του. Σχεδόν έναν αιώνα μετά το θάνατό του, αρκετά έργα του καταστράφηκαν ή υπέστησαν σοβαρές φθορές από πυρκαγιά που ξέσπασε το 1734 στα βασιλικά ανάκτορα της Μαδρίτης, ενώ το 1811, ο τάφος του καταστράφηκε από τους Γάλλους.
Ο Βελάθκεθ κατάφερε να γνωρίσει εν ζωή μεγάλη αποδοχή ως ζωγράφος, αλλά και κύρος στην αυλή του Φίλιππου Δ´, καταλαμβάνοντας ανώτερα αξιώματα.
Ο πάπας Ινοκέντιος Ι’, 1650, Λάδι σε μουσαμά, 140×120 εκ., Ρώμη, Πινακοθήκη Ντόρια-Παμφίλι
Los Borrachos (Ο θρίαμβος του Βάκχου), 1629 Λάδι σε μουσαμά, 165,5×227,5 εκ., Μαδρίτη, Prado
Κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, το έργο του αποτέλεσε πρότυπο για τα κινήματα του ρεαλισμού και του ιμπρεσιονισμού. Ο Εντουάρ Μανέ τον αποκάλεσε «ζωγράφο των ζωγράφων»
“Η παράδοση της Μπρέντα”, (1634/35, Λάδι σε μουσαμά, 307,5χ370,5 εκ.,) Μαδρίτη, Prado
Αρκετοί καλλιτέχνες της μοντέρνας τέχνης, υποκλίθηκαν στο ταλέντο του.
Προσωπογραφία του Juan de Pareja, 1649-1650, Λάδι σε μουσαμά, 81,3×69,9 εκ., Νέα Υόρκη, Μητροπολιτικό Μουσείο
Κι’ άλλα άρθρα για μεγάλους ζωγράφους
JOHANNES VERMEER: Αναγνωρίστηκε μετά θάνατο https://bit.ly/2W0JrZ2
MICHELANGELO: O καλλιτέχνης των καλλιτεχνών https://bit.ly/2BTcV0c
REMBRANDT: Έκοψαν τον πίνακα γιατί δεν χώραγε… https://bit.ly/3mW6FJT
SANDRO BOTTICELLI: Η άνοιξη https://bit.ly/2qykVOG
EL GRECO: Στην Νέα Υόρκη https://bit.ly/3kIPdJE
CARAVAGGIO: Ανένταχτος, αιρετικός και μεγαλειώδης https://bit.ly/3ebeBGr
GOYA: Τον πέρασαν από την ιερά εξέταση https://bit.ly/3eaw81u
Η ωραιότερη τοιχογραφία όλων των εποχών: https://bit.ly/3mRwUBp
Άγαλμα Δαβίδ: Σύμβολο δύναμης και νεανικής ομορφιάς https://bit.ly/31UGtoH
———————————————-
