Ξεπέρασε τα σύνορα της πατρίδας μας, διέπρεψε στο εξωτερικό, πήρε βραβεία και μετάλλια, αλλά τα σπουδαιότερα έργα του είναι σκορπισμένα σ’ όλη την Ελλάδα. Από την Αθήνα έως τα Γιάννενα, από τις Θερμοπύλες στην Καστοριά, και από την Πάφο της Κύπρου στην Σπάρτη. Σήμερα θα μιλήσουμε για τον ένα και μοναδικό Βάσο Φαληρέα.
Ο Βάσος Φαληρέας (1905 – 7 Οκτωβρίου 1979) ήταν Έλληνας γλύπτης, ένας από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της ακαδημαϊκής σχολής γλυπτών στην Ελλάδα κατά τον 20ό αιώνα και ίσως ο πιο αγαπημένος από όλους τους μεγάλους. Κλασσικός και Ακαδημαϊκός μεν, αλλά συμπαγής και σταθερός.
Ο Βάσος Φαληρέας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1905 και καταγόταν από την Καρδαμύλη της Μάνης. Σπούδασε ζωγραφική από το 1924 έως το 1929 στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (Α.Σ.Κ.Τ.) της Αθήνας με δασκάλους τον Γεώργιο Ιακωβίδη και τον Θωμά Θωμόπουλο. Το 1930 προκειμένου να τελειοποιήσει τις τεχνικές του, φεύγει για το Παρίσι και μέχρι το 1935 εργάζεται κοντά σε Γάλλους γλύπτες και καλλιτέχνες όπως επίσης έκανε μαθήματα χαρακτικής με τον Έλληνα χαράκτη Δημήτρη Γαλάνη, ο οποίος ζούσε στο Παρίσι.
Πορτραίτο του Βάσου Φαληρέα από τον Δημήτρη Γαλάνη το 1939.
Στη Διεθνή Έκθεση των Παρισίων, που πραγματοποιήθηκε το 1937 στη γαλλική πρωτεύουσα, ο Φαληρέας κέρδισε το χρυσό μετάλλιο για το έργο του «Γαλήνη» (1936), που είχε εκθέσει στο γαλλικό περίπτερο, καθώς και αργυρά μετάλλια για τα έργα «Γυμνό» και «Κεφαλή», με τα οποία μετείχε στο ελληνικό περίπτερο. Την ίδια χρονιά της βράβευσής του στην Έκθεση των Παρισίων, ο Φαληρέας τιμήθηκε με το Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Γεωργίου Α’. Υπήρξε μέλος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών στο Παρίσι, ενώ το 1976 εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Αυτές οι διακρίσεις και οι βραβεύσεις δεν είναι καθόλου αστεία πράγματα. Δίνονται μόνο σε μοναδικούς και ταλαντούχους καλλιτέχνες.
Ο Φαληρέας πέθανε από συγκοπή στις 7 Οκτωβρίου 1979, ενώ συνεδρίαζε η κριτική επιτροπή του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, όπου μετείχε ως πρόεδρος της επιτροπής. Το 1980 και το 1989 με απόφαση των συγγενών και κληρονόμων του καλλιτέχνη, δεκάδες έργα του παραχωρήθηκαν στην Εθνική Πινακοθήκη (γλυπτοθήκη) της Ελλάδας.
Τι χαρακτήρισε την γλυπτική του
Ο Βάσος Φαληρέας διακρίνεται για τον ανθρωποκεντρικό τρόπο και την ακαδημαϊκή αντίληψη απόδοσης των έργων του. Έχει φιλοτεχνήσει δεκάδες μνημεία και ηρώα, όπως “Το Άγαλμα της Προμάχου Αθηνάς” (1951) στο Πεδίον του Άρεως στην Αθήνα (φωτό επάνω), σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα Φαίδωνα Κυδωνιάτη, τα αποκαλυπτήρια του οποίου έγιναν σε λαμπρή τελετή το 1952. Άλλα μεγαλεπήβολα έργα του είναι επίσης το “Μνημείο του Λεωνίδα” στις Θερμοπύλες (1955) και το “Ηρώον των Μπιζενομάχων” (1926) στα Ιωάννινα.
Στο πληθωρικό έργο του συγκαταλέγεται μεγάλος αριθμός από προτομές και ανδριάντες. Εδώ βλέπουμε την προτομή του Διονυσίου Σολωμού (1972, Πάφος Κύπρου) και του Γρηγορίου Ξενόπουλου (1959, Α’ Νεκροταφείο Αθηνών).
Η προτομή του Σπυρίδωνα Μερκούρη, Δημάρχου Αθηναίων, στον πεζόδρομο της Φωκίωνος Νέγρη στην Κυψέλη (1931)
Το άγαλμα του μεγάλου μας ποιητή Κωστή Παλαμά, έξω από το Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων (1975)
Ο Φαληρέας επιδόθηκε επίσης στη χάραξη μεταλλίων και νομισμάτων.
Ανάγλυφο εκμαγείο του Βασιλιά Παύλου μάλλον για κάποιο νόμισμα.
Το ηρώο όσων έπεσαν ηρωικά στο Μπιζάνι κατά τις μάχες για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων. Το Ηρώο Μπιζανομάχων αποτελεί το “Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη” των Ιωαννίνων. Λεπτομέρεια του γλυπτού κάτω (φωτο Νίκος Μουρατίδης)
Θερμοπύλες
Το αρχικό άγαλμα του Λεωνίδα που ήταν να τοποθετηθεί στην Σπάρτη, αλλά οι παπάδες σκανδαλίστηκαν με την γύμνια του και δεν το επέτρεψαν. Το έστειλαν στις Θερμοπύλες.
Θερμοπύλες: Η αστεία ιστορία του μνημείου https://bit.ly/2M6Ufg2
Τα δύο υπέροχα γλυπτά που συμπληρώνουν το μνημείο του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες. Ο Ταϋγετος και ο Ευρώτας (επάνω και κάτω)
Ο Λεωνίδας που μπήκε στην Σπάρτη- του Βάσου Φαληρέα επίσης – έχει καλυμένα τα επίμαχα σημεία. (φωτο Νίκος Μουρατίδης)
Γλύπτες & Γλυπτά
Η ιστορία και ο βανδαλισμός του “Ξυλοθραύστη”: https://bit.ly/3odzjc3
Δημήτρης Φιλιππότης: Ένας γλύπτης καπετάν φασαρίας https://bit.ly/3tLnLO2
Χρήστος Καπράλος: Λίγα λόγια για το έργο και το Μουσείο του https://bit.ly/3b4EOkW
Το σκυλάκι της Φωκίωνος Νέγρη https://bit.ly/3y62z8O
Γιαννούλης Χαλεπάς: Μια τραγική μοίρα τον σημάδεψε: https://bit.ly/2x5nppm
Ποια ήταν η ωραία κοιμωμένη; https://bit.ly/2xjPHMk
Έλληνας γλύπτης στο νέο κτίριο της ΔΟΕ: https://bit.ly/2JauA6L
Αφροδίτη Λίτη: Η γλύπτρια της Μαρίας Κάλας https://bit.ly/3n8FMon
Το χρυσό γλυπτό της Μαρίας Κάλλας: https://bit.ly/30l8qLb
Κωστής Γεωργίου: Ο “αιρετικός” γλύπτης https://bit.ly/3aWIBmB
“Το Άγαλμα της Προμάχου Αθηνάς” (1951) στο Πεδίον του Άρεως στην Αθήνα
—————————————————————-
