ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

Ο συντηρητικός Γιώργος Ιακωβίδης

Ότι και να ήταν, δεν παύει να είναι ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες ζωγράφους αναγνωρισμένος και βραβευμένος σε όλη την Ευρώπη. Οι πίνακες του χαρακτηρίστηκαν ως δείγματα νατουραλιστικής ειλικρίνειας και όχι άδικα. Οι στιγμές που αποτύπωνε στα έργα του ήταν μοναδικές.

Από

Νίκος Μουρατίδης

11 Ιανουαρίου, 2023

4253

Τον αποκαλούσαν “συντηρητικό”, αλλά ότι και να ‘ταν, δεν παύει να είναι ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες ζωγράφους, αναγνωρισμένος και βραβευμένος σε όλη την Ευρώπη. Οι πίνακες του χαρακτηρίστηκαν ως δείγματα νατουραλιστικής ειλικρίνειας και όχι άδικα. Οι στιγμές που αποτύπωνε στα έργα του ήταν μοναδικές.

Θυμάμαι όταν το 2005 νομίζω είχα πάει να κάνω μια συνέντευξη στην διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης, κ. Μαρίνας Λαμπράκη Πλάκα, φεύγοντας μου είχε χαρίσει ένα βιβλίο με έργα του. Τον ήξερα σαν ζωγράφο, αλλά δεν είχα δει έτσι συγκεντρωμένη όλη του την δουλειά. Εντυπωσιάστηκα. Ακόμα και τώρα, κατά καιρούς το ξεφυλλίζω και χαζεύω τους πίνακες του και τα αθώα προσωπάκια των παιδιών που υπάρχουν στην ζωγραφική του.

Ο Γεώργιος Ιακωβίδης γεννήθηκε στην Λέσβο, στις 11 Ιανουαρίου 1853 και πέθανε στην Αθήνα, στις 13 Δεκεμβρίου 1932. Ήταν ζωγράφος κι ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του καλλιτεχνικού κινήματος της Σχολής του Μονάχου. Σε ηλικία 13 ετών πήγε στην Σμύρνη, για να ζήσει με τον θείο του, πρακτικό αρχιτέκτονα, και να φοιτήσει στην Ευαγγελική Σχολή, ενώ παράλληλα εργαζόταν. Από νωρίς έδειξε ενδιαφέρον για την τέχνη και κυρίως για την ξυλογλυπτική. Το 1868, ακολούθησε το θείο του στη Μενεμένη για δύο έτη και το 1870 με την προτροπή και την οικονομική βοήθεια του Μιχαήλ Χατζηλουκά, ξυλέμπορου, συνεργάτη του θείου του, αποφάσισε να σπουδάσει γλυπτική στην Αθήνα.

Το 1870, γράφτηκε στο Σχολείο των Τεχνών της Αθήνας (αργότερα γνωστή ως Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών) με δασκάλους τον Νικηφόρο Λύτρα και τον γλύπτη Λεωνίδα Δρόση. Από το Σχολείο των Τεχνών αποφοίτησε με άριστα τον Μάρτιο του 1877, ενώ είχε ήδη αρχίσει να διακρίνεται για το ζωγραφικό του ταλέντο. Τον Νοέμβριο του 1877 το Ελληνικό κράτος του έδωσε υποτροφία έλαβε υποτροφία και αναχώρησε για το Μόναχο με σκοπό να συνεχίσει τις σπουδές του στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της πόλης. Αποφοίτησε το 1883 και για τα επόμενα δεκαεφτά χρόνια συνέχισε να εργάζεται στο Μόναχο.

Το 1878, δημιούργησε εκεί δικό του εργαστήριο και σχολή ζωγραφικής θηλέων που λειτούργησε μέχρι το 1898. Με το ταλέντο και την εργατικότητά του, έγινε ευρύτατα γνωστός και αγαπητός. Οι διακρίσεις άρχισαν να διαδέχονται η μία την άλλη: «Χρυσούν μετάλλιον» στην Αθήνα το 1888, ιδιαίτερο βραβείο των Παρισίων 1889, «Βραβείο τιμής» στην Βρέμη το 1890, «Χρυσούν μετάλλιον» του Βερολίνου το 1891, «Χρυσούν μετάλλιον» του Μονάχου το 1893, το «Οικονόμειον βραβείον» στην Τεργέστη το 1895, το βραβείο Βαρκελώνης το 1898 και το χρυσό μετάλλιο στο Παρίσι το 1900.

Το 1900, ιδρύθηκε η Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδας και ο Ιακωβίδης κλήθηκε από την ελληνική κυβέρνηση να επιστρέψει στην Ελλάδα και διορίστηκε πρώτος της έφορος. Μετά τον θάνατο του δασκάλου του Νικηφόρου Λύτρα το 1904, διορίστηκε ως άμισθος καθηγητής ελαιογραφίας στην Σχολή Καλών Τεχνών. Για την προσφορά του αυτή, του απονεμήθηκε ο «Χρυσούς Σταυρός των Ιπποτών». Κατά την ίδια περίοδο, ο Ιακωβίδης, ως ο αγαπημένος προσωπογράφος της βασιλικής οικογένειας (υπήρξε προσωπικός φίλος του φιλότεχνου πρίγκιπα Nικολάου) και της υψηλής αθηναϊκής κοινωνίας, ήταν ήδη ένας από τους λίγους ευκατάστατους Έλληνες ζωγράφους.

Το 1910, με τον διαχωρισμό της Σχολής Καλών Τεχνών από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, με βασιλικό διάταγμα του ανατέθηκε η διεύθυνση του Σχολείου των Καλών Τεχνών. Το 1914, ο Ιακωβίδης τιμάται με το «Αριστείον των Γραμμάτων και Τεχνών» και το 1918, την θέση του στην διεύθυνση της Εθνικής Πινακοθήκης αναλαμβάνει ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου. Οκτώ χρόνια αργότερα, το 1926, ορίζεται ως ένα από τα τριάντα οκτώ αριστίνδην μέλη της νεοσυσταθείσας Ακαδημίας Αθηνών.

Το 1930, αποχωρεί από την διεύθυνση της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, με τον τίτλο του «επιτίμου διευθυντού». Πέθανε το 1932, λίγο καιρό πριν κλείσει τα ογδόντα του.

“Μητρική στοργή”, Αθήνα (Εθνική Πινακοθήκη) και δεξιά “Τα πρώτα βήματα”, 1893, Αθήνα (Εθνική Πινακοθήκη)

Ο Ιακωβίδης υπηρέτησε πιστά τον γερμανικό ακαδημαϊκό νατουραλισμό της λεγόμενης «Σχολής του Μονάχου». Τα θέματά του, παρότι ζωντανά και γεμάτα ελληνικό φως, διακατέχονται από την θεατρικότητα και την αυστηρότητα που επέβαλε ο ακαδημαϊσμός.

Στα χρόνια της παραμονής του στη Γερμανία, τα θέματα του ήταν κυρίως σκηνές της καθημερινής ζωής, ιδίως συνθέσεις με παιδιά, εσωτερικά σπιτιών, νεκρές φύσεις, λουλούδια και άλλα. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα στράφηκε προς την δημιουργία πορτραίτων και υπήρξε ένας από τους πιο σπουδαίους Έλληνες προσωπογράφους.

Ο Γεώργιος Ιακωβίδης έχει αφήσει μεγάλο ζωγραφικό έργο, περί τους 200 ελαιογραφικούς πίνακες που σώζονται στα μεγαλύτερα μουσεία της Ευρώπης και Αμερικής, στη Πινακοθήκη Αθηνών και σε διάφορες ιδιωτικές συλλογές. Διακρίθηκε ως ζωγράφος παιδικών σκηνών, προσωπογραφίας και ανθογραφίας.

Το προσωπικό ημερολόγιο του καλλιτέχνη, όπου αναγράφονται τα έργα του χρονολογικά από το 1878 έως το 1919, δωρίστηκε στην Εθνική Πινακοθήκη από τον γιο του ζωγράφου τον γνωστό ηθοποιό Μιχάλη Ιακωβίδη το 1951.