Μέσα στην γενική έξαρση της φήμης της Ελλάδας με πολλές ταινίες και λαμπερούς Έλληνες που έκαναν διεθνή καριέρα, ήρθε και ο Walt Disney, αυτή η μυθική προσωπικότητα του κινηματογράφου, ένας από τους πιο ισχυρούς ανθρώπους του Hollywood, για τα γυρίσματα μιας ταινίας που λεγόταν “The Moon Spinners” (αλλιώς “Φεγγαρογνέματα” ή “Κρόσσια του Φεγγαριού”) και που έκανε διάσημη την Ελούντα. Τότε η Ελούντα ήταν ένα ψαροχώρι που δεν το ήξερε κανείς.
Γιατί ο Walt Disney διάλεξε το άγνωστο τότε ψαράδικο λιμανάκι για τα γυρίσματα της ταινίας του; Μα γιατί απλά, το βιβλίο βάση του οποίου θα γινόταν η ταινία του ήταν γραμμένο στην Ελούντα και αφορούσε στην Ελούντα.
O Disney στην Αθήνα
Στις 7 Σεπτεμβρίου του 1963 ήρθε στην Ελλάδα ο Walt Disney, «ο πατέρας του Μίκυ Μάους» όπως τον αποκαλούσαν δημοσιεύματα της εποχής, συνοδευόμενος από τη σύζυγό του Lillian. Την ίδια ημέρα επισκέφθηκε την Ακρόπολη και το βράδυ παρακολούθησε στο Ηρώδειο τη δεύτερη συναυλία της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Βιέννης υπό τη διεύθυνση του Herbert von Karajan. Ο Disney δήλωνε στις εφημερίδες της εποχής ενθουσιασμένος με την Ελλάδα, έλεγε πόσο πολύ τον είχε γοητεύσει η ελληνική μυθολογία, η μουσική του Μάνου Χατζιδάκι και η προσωπικότητα της Μελίνας Μερκούρη.
Το ταξίδι στην Κρήτη
Μετά από την παραμονή του στην Αθήνα και έχοντας πάντα μαζί του ένα αντίτυπο του βιβλίου της Mary Stewart “The Moon Spinners”, ταξίδεψε μαζί με την σύζυγο του και κάποιους παράγοντες της εταιρίας του για το Ηράκλειο της Κρήτης όπου ήδη είχε στηθεί από τον Ιούλιο το σκηνικό και είχαν ξεκινήσει τα πρώτα γυρίσματα της νέας ταινίας του στην Ελούντα η οποία, τότε, ήταν ακόμα ένα ήρεμο, μικρό ψαράδικο λιμανάκι. Ένα τεράστιο κινηματογραφικό πλατό είχε στηθεί στο χωριό και εκατοντάδες ηθοποιοί, κομπάρσοι και τεχνικοί είχαν πλημμυρίσει όλη την περιοχή. Η ταινία “The Moon Spinners”, επρόκειτο να αλλάξει την τύχη του τόπου και να τον κάνει γνωστό σε όλο τον κόσμο. O Disney και η ομάδα του έμειναν στο πρώτο κοντινό ξενοδοχείο στον Άγιο Νικόλαο, το Minos Beach (η Ελούντα τότε δεν είχε κανένα ξενοδοχείο) και στο βιβλίο επισκεπτών υπάρχει ακόμα η πασίγνωστη υπογραφή του.
Μια αφίσα της ταινίας “The Moon-Spinners” που σκηνοθέτησε ο James Neilson και το σενάριο στηριζόταν στην ομώνυμη νουβέλα της Βρετανίδας Mary Stewart (δεξιά) που μέχρι τα βαθιά της γεράματα (πέθανε τον Μάιο του 2014 σε ηλικία 97 χρόνων) ερχόταν όσο πιο τακτικά μπορούσε στα ελληνικά νησιά και ιδιαίτερα στη λατρεμένη της Κρήτη.
Όλη η ιστορία
Στα 1960, σε μία εποχή που οι Έλληνες ξενιτεύονταν και μπάρκαραν έφτασε στο Ηράκλειο μία κυρία από τη Μεγάλη Βρετανία. Ονομαζόταν Mary Stewart και έψαχνε ένα ήσυχο μέρος για να ξεκουραστεί και να συγγράψει. Ανακαλύπτει την Ελούντα, την θεωρεί το ιδανικό μέρος, μένει σε ένα δωμάτιο επί έξι συνεχόμενους μήνες και έγραψε το βιβλίο της, “The Moon Spinners”, το οποίο αρχικά (1961-62) δημοσιεύτηκε σε μεγάλη εφημερίδα του Λονδίνου και το 1962 εκδόθηκε σε βιβλίο που έγινε best seller. Το βιβλίο έπεσε και στα χέρια της Lillian – συζύγου του Disney– ο οποίος εκείνο τον καιρό ετοίμαζε τη «Mary Poppins». Η Lillian έπεισε τον Disney ότι το μυθιστόρημα πρέπει να γίνει ταινία, η συγγραφέας συμφώνησε αλλά έθεσε έναν απαράβατο όρο: η ταινία έπρεπε να γυριστεί στη Ελούντα. Και έτσι έγινε, μετατρέποντας το μικρό ψαροχώρι των 200 κατοίκων σε ένα απέραντο κινηματογραφικό πλατό.
Στην παραλία της Ελούντας στις αρχές του καλοκαιριού 1963 λοιπόν, αρχίζει να στήνεται ένα σκηνικό για τα γυρίσματα και γίνονται προσλήψεις δεκάδων τεχνιτών, μαραγκών, κτιστών, εργατών, κομπάρσων κ.λπ. Σε εποχή μεγάλης ανάγκης για εργασία, η παραγωγή της ταινίας ήταν ό,τι έπρεπε. Εκτός από τις καλές αμοιβές που έδιναν, οι συντελεστές της ταινίας άρχισαν να ξοδεύουν αρκετά χρήματα στην περιοχή και είναι ενδεικτικό που κάποιος παλαιός έμπορος του Αγίου Νικολάου έλεγε ότι τα κοσμηματοπωλεία και τα υπόλοιπα μαγαζιά της περιοχής άδειασαν από εμπόρευμα.
Πάνω από 100 ντόπιοι δούλευαν μέρα-νύχτα για να χτιστούν τα σπίτια στην παραλία, ενώ χρησιμοποιήθηκαν εκατοντάδες τόνοι ντόπιας γκρίζας πέτρας, 25 τόνοι γύψου, 500 γαλόνια ασβέστη, 200 γαλόνια μπογιά, 2.000 κομμάτια ξύλου, 100 κυβικά άμμος και εκατοντάδες τόνοι μπαμπού, κλήματα και εξωτικά φυτά. Ξαναβάφτηκαν σπίτια, μαγαζιά και καφενεία, επισκευάστηκαν οι Μύλοι στο Κανάλι και κατασκευάστηκε ένας καινούργιος ανεμόμυλος στο Νησί καθώς και ο Θαλασσόμυλος στην πλατεία.
Λίγες μέρες πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα, είχε φθάσει από το Λονδίνο στην Αθήνα η 17χρονη δημοφιλέστατη ηθοποιός Χέιλι Μιλς, κόρη του γνωστού ηθοποιού Τζον Μιλς και πρωταγωνίστρια της ταινίας, η οποία μετά από δύο μέρες sightseeing στην Αθήνα, κατέβηκε στην Ελούντα όπου θα παρέμενε εφτά εβδομάδες για τα γυρίσματα.
Οι βασικοί πρωταγωνιστές ήταν οι: Hayley Mills (ως Nikky Ferris), Peter McEnery (ως Mark Camford), Joan Greenwood (ως θεία Frances Ferris), Ειρήνη Παπά (ως Σοφία), Eli Wallach (ως Stratos), Michael Davis (ως Alexis) και η μεγάλη ντίβα του βωβού κινηματογράφου Pola Negri (ως Madame Habib).
Να σημειώσω πως ενώ η Pola Negri είχε αποσυρθεί για 2 δεκαετίες, ο Disney την έπεισε να επιστρέψει στα πλατό και να κάνει την τελευταία της εμφάνιση στον κινηματογράφο.
Η ταινία “The Moon–Spinners” ήταν η 8η ταινία της 17χρονης τότε Hayley Mills και η 5η που έκανε για την εταιρία Disney. Ο Peter McEnery ήταν τότε 23 ετών και ήταν η 4η ταινία του.
Ο Walt Disney στην Ελούντα το 1963. Την επόμενη χρονιά – 1964 – έκανε την “Mary Poppins” και πέθανε το 1966.
Τα «Κρόσσια του Φεγγαριού», ταινία η οποία είχε πάει καλά εισπρακτικά, είναι μία μυστηριώδης ιστορία που την κάνει ρομαντική το φως του φεγγαριού και η μαγεία του ελληνικού τοπίου.
Στην υπόθεση του έργου, η 16χρονη Hayley Mills ταξιδεύει με τη θεία της σε όλη την Ευρώπη, μια και η θεία είναι ιστορικός μουσικής του BBC και καταγράφει παραδοσιακά τραγούδια σε απομακρυσμένα χωριά.
Στην Κρήτη, καταλύουν στο πανδοχείο του τίτλου, το οποίο διευθύνει μία καλοσυνάτη γυναίκα, η Ειρήνη Παπά και ο νεαρός γιος της. Ο Eli Wallach υποδύεται τον αδερφό της Ειρήνης Παπά, που είναι μπλεγμένος σε περίεργες υποθέσεις με λαθρέμπορους.
Έρωτας, μυστήριο, κλεμμένα κοσμήματα, φεγγάρια, θάλασσες, ελληνικό καλοκαίρι… Πώς να μην γίνει γνωστή η Ελούντα;
Η Joan Greenwood (αριστερά) και η Ειρήνη Παπά (δεξιά)
Ο Eli Wallach και η Hayley Mills
Διαβάστε ακόμα, σχετικά άρθρα
Διεθνείς ταινίες γυρισμένες στην Ελλάδα: https://bit.ly/3xwFpc3
Δεν πρέπει να διώχνουμε τις ξένες ταινίες από την Ελλάδα: https://bit.ly/2EucfNx
Εδώ πρωταγωνιστεί η Ελληνική θάλασσα: https://bit.ly/2Pslc3k
Ελληνο-Φιλανδική ταινία στην Κω: https://bit.ly/2RhpgRd
Αρχαιοκαπηλία στην Ύδρα: https://bit.ly/2xhfUPl
Ο Παρθενώνας ξανά στο διεθνές σινεμά: https://bit.ly/2z8DNr0
Τρεις διαφορετικές αφίσες για την προώθηση της ταινίας.
To Dvd της ταινίας
EXTRA TIP: Για να σας βάλω στο κλίμα της εποχής, το 1963 ήταν μία κομβική περίοδος, γεμάτη γεγονότα σε έναν νέο κόσμο που μόλις άρχιζε να ξεπερνάει τις πληγές του Β΄ Παγκόσμιου Πόλεμου. Παντού γίνονταν κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές. Στην Αμερική κυνηγούσαν την ευτυχία με κάθε δυνατό τρόπο, από LSD μέχρι διαστημικά προγράμματα της NASA. Οι Beatles και οι Rolling Stones ξεκινούσαν την μεγάλη καριέρα τους. Στην Ουάσινγκτον γινόταν η Πορεία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και στο Ντάλας θα γινόταν η δολοφονία του Τζων Κένεντι. Στην Ελλάδα, ο Καραμανλής είχε έρθει σε ρήξη με το Παλάτι, υπήρχε πολιτικός αναβρασμός, γίνονταν οι συλλήψεις των ηθικών αυτουργών για τη δολοφονία Λαμπράκη, ο κόσμος γέμιζε ασφυκτικά τους κινηματογράφους παρακολουθώντας ταινίες της Φίνος Φιλμς, τα αγόρια άφηναν μακριά μαλλιά, τα κορίτσια φορούσαν κοντές φούστες, μόλις είχε γίνει μόδα το καλοκαίρι στα ελληνικά νησιά και η Hayley Mills ήταν το μεγάλο είδωλο των απανταχού εφήβων. Τα πιτσιρίκια (και όχι μόνο) αγόραζαν πιστά κάθε εβδομάδα το περιοδικό Μίκυ Μάους, το πιο επιτυχημένο παιδικό περιοδικό που εξέδιδε τότε ο Οργανισμός Τερζόπουλου, ενώ παράλληλα σάρωναν σε εισιτήρια και οι ταινίες παραγωγής Disney.
EXTRA TIP 2: Μετά το “The Moon-Spinners” άρχισαν να έρχονται κι’ άλλες ταινίες στην Κρήτη. Το 1964 ο Μιχάλης Κακογιάννης γυρίζει (στα Χανιά) τον “Αλέξη Ζορμπά” με τον Άντονι Κουίν, ενώ τα επόμενα χρόνια επρόκειτο να ανακαλύψουν την Ελούντα κι’ άλλοι Έλληνες κινηματογραφιστές όπως ο Ντίνος Δημόπουλος το 1969 με τη “Νεράιδα και το παλικάρι” και ο Κρητικός σκηνοθέτης Γιάννης Σμαραγδής το 1982 με το “Τραγούδι της επιστροφής”. Το 1975 έγινε η παραγωγή του BBC “Ποιος πληρώνει τον βαρκάρη” με την πασίγνωστη μουσική του Γιάννη Μαρκόπουλου, μια τηλεοπτική σειρά που έφερε χιλιάδες τουρίστες από τη Βρετανία στην Ελούντα και στον Άγιο Νικόλαο. Και τέλος η Victoria Hislop με “Το Νησί”, που γύρισε σε σίριαλ ο επίσης Κρητικός, εξαιρετικός σκηνοθέτης Θοδωρής Παπαδουλάκης.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ: Μεγάλο vintage ρεπορτάζ με Ελληνικές ταινίες στα νησιά μας: https://bit.ly/30FPGpM
—————————————————–
