Το πιο φημισμένο νοσοκομείο του τότε γνωστού κόσμου, αυτό που δεκαετίες τώρα είναι παρατημένο, το Ασκληπιείο της Κω, το ανακάλυψε ένας Έλληνας και το έφερε στο φως ένας Γερμανός στις 15 Οκτωβρίου του 1902.
Τα Ασκληπιεία ήταν ιερά του Ασκληπιού, όπου εφαρμοζόταν η ιατρική και συγκέντρωναν χιλιάδες ασθενείς της εποχής. Τα τρία σημαντικότερα Ασκληπιεία ήταν κατά σειρά, της Τρίκκης (γενέτειρας του Ασκληπιού), της Επιδαύρου και της Κω. Η φήμη του Ασκληπιείου της Κω ήταν μεγάλη και επί αιώνες προσείλκυε ασθενείς από όλο τον αρχαίο κόσμο, που – σύμφωνα με το Στράβωνα και τον Ηρώνδα – ως ένδειξη ευγνωμοσύνης προς τους θεραπευτές Θεούς, κοσμούσαν το ιερό με πλήθος εξαιρετικών αναθημάτων. Ανάμεσα στα αναθήματα που βρέθηκαν είδαμε ένα αφτί, ένα πέος, δύο γυναικεία στήθη κ.α….
Το Ασκληπιείο της Κω είναι κτισμένο στις πλαγιές ενός λόφου με πλούσια βλάστηση και θέα στη θάλασσα και τις Μικρασιάτικες ακτές. Αποτελεί το σπουδαιότερο αρχαιολογικό μνημείο του νησιού, αλλά και ένα από τα πιο φημισμένα ασκληπιεία της αρχαιότητας.
Γι’ αυτήν την ανασκαφή έπρεπε να μιλάει όλος ο πλανήτης.
Στους αρχαίους χρόνους αποτελούσε χώρο λατρείας του θεού Ασκληπιού και χώρο θεραπείας αλλά και διδασκαλίας της Ιατρικής. Εκεί δίδαξε ο Ιπποκράτης, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της ιατρικής κατά την αρχαιότητα, στη σχολή που είχε ιδρύσει ο ίδιος στο χώρο του Ασκληπιείου. Σε αντίθεση με το ιερό του Ασκληπιού στην Επίδαυρο, στην Κω αναπτύχθηκε ιδιαίτερα η επιστημονική ιατρική. Γι’ αυτό πιστεύω, πως αν είμασταν έξυπνοι και οργανωμένοι – αν είχαμε άξιο Υπουργείο Πολιτισμού, θα έπρεπε να καθιερώσουν ΟΛΑ τα παγκόσμια ιατρικά συνέδρια να γίνονταν στην Κω.
Ο ντόπιος ιστοριοδίφης Ιάκωβος Ζαρράφτης, ήταν αυτός που είχε υπολογίσει και υπέδειξε την ακριβή θέση του ιερού, και λόγο ελλείψεως πόρων, την ανασκαφή έκανε ο Γερμανός αρχαιολόγος Rudolf Herzog – ο οποίος στις 15 Οκτωβρίου 1902 ανακοίνωσε ότι έφερε στο φως τα πρώτα ευρήματα. Οι ανασκαφές συνεχίστηκαν την περίοδο της Ιταλικής κατοχής από τους από τους Laurenzi (1930) και Morricone (1937-38), οι οποίοι έκαναν και εργασίες αναστήλωσης και αποκατάστασης.
Και όπως πάντα, όλοι αυτοί οι ξένοι αρχαιολόγοι πουλούσαν όλα τα ενδιαφέροντα ευρήματα σε μουσεία του εξωτερικού. Έτσι και εδώ πολλά αντικείμενα από τις ανασκαφές φυγαδεύτηκαν προς το Βατικανό και την υπόλοιπη Ευρώπη.
Η καταστροφή του Ασκληπιείου από τους Χριστιανούς
Τον 4ο αιώνα μ.Χ. ο Χριστιανός αυτοκράτορας Θεοδόσιος ξεκίνησε τη μακρά σειρά διωγμών κάθε θρησκείας, για να καθιερώσει τον Χριστιανισμό. Το 382 μ.Χ. απαγόρευσε τόσο τις θρησκευτικές πρακτικές όσο και τις απλές επισκέψεις σε μη χριστιανικούς ναούς και το 384 μ.Χ. εξέδωσε το διαβόητο διάταγμα κατεδάφισης των μη χριστιανικών ιερών. Ο χώρος του Ασκληπιείου εγκαταλείφθηκε μετά τους σεισμούς που έγιναν το 469 μ.Χ. και το 554 μ.Χ., ενώ κατά τις ανασκαφές διαπιστώθηκαν ίχνη εμπρησμού και εκτεταμένης λεηλασίας. Στη συνέχεια γύρω από τον μεγάλο ναό του Ασκληπιού δημιουργήθηκε σταδιακά ένας χριστιανικός οικισμός με νεκροταφείο. Στις αρχές του 13ου αιώνα χτίστηκε μια εκκλησία. Αξίζει να σημειώσουμε ότι κατά τις ανασκαφές του Herzog, γκρέμισαν – ευτυχώς – την εκκλησία για να αποκαλυφθεί ο ναός του Ασκληπιού.
Όπου αρχαιολογικός χώρος, τσουπ και μια εκκλησία. Από την γκρεμισμένη εκκλησία έχει απομείνει μόνο ένα παλαιοχριστιανικό κιονόκρανο, που χρησίμευε ως βάση της Αγίας Τράπεζας.
Τον 14ο αιώνα το Ασκληπιείο υπέστη μεγάλη καταστροφή. Οι Χριστιανοί ιππότες του Τάγματος του Αγίου Ιωάννου της Ιερουσαλήμ, προκειμένου να κατασκευάσουν τα ιπποτικά οχυρωματικά έργα και κυρίως το κάστρο της Κω, πήραν όλες τις πέτρες από τον ναό. Λέγεται επίσης ότι οικοδομικό υλικό του Ασκληπιείου χρησιμοποιήθηκε και στα δύο τουρκικά τζαμιά, της Πλατείας Ελευθερίας και της Λότζιας. Τον 18ο αιώνα ολόκληρη η περιοχή μετατράπηκε από τους Τούρκους σε περιβόλι. Τότε πρέπει να κόπηκαν και τα εκατοντάδες κυπαρίσσια του ιερού άλσους. Μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα είχε ερημωθεί και το περιβόλι.
Ερχόμαστε στην σύγχρονη εποχή, το 1912, τότε που η Κως πέρασε στην Ιταλική κατοχή και έτσι το 1928 ανέσκαψαν το χώρο οι Ιταλοί αρχαιολόγοι της Σχολής των Αθηνών, οι οποίοι και αναστήλωσαν το μνημείο δίνοντάς του τη σημερινή μορφή. Δυστυχώς, οι αρχαιολόγοι της φασιστικής Ιταλίας ήταν αυτοί που έκαναν την τελευταία ανασκαφή στο Ασκληπιείο το 1938. Από την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα το 1947 μέχρι σήμερα στο χώρο του Ασκληπιείου έχουν γίνει μόνο αναστηλώσεις όσων ανέσκαψαν οι Ιταλοί, όπως επίσης αναδασώθηκε ο χώρος με κυπαρίσσια. Είναι σίγουρο πως αν συνεχιστούν οι ανασκαφικές έρευνες θα βρεθούν πολλά περισσότερα.
Έχουμε λοιπόν ένα μνημείο υψίστης αξίας και σημασίας που κάθεται έρημο και μόνο, χωρίς κανείς να αναφέρεται σ’ αυτό, χωρίς κανείς να ασχολείται μ’ αυτό, χωρίς να το διαφημίζουν ή να κάνουν μεγάλες δράσεις.
ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΩ: Έδωσαν 2.500.000ευρώ για μια ανακαίνιση -αίσχος https://bit.ly/33wvPqH
Αρχαιολόγοι και ανασκαφές
Σπυρίδων Μαρινάτος: Αφιέρωσε την ζωή του στις ανασκαφές https://bit.ly/3oiujos
ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ: Η Ελληνική Πομπηία https://bit.ly/2wQEsju
Αλέξανδρος Μάντης: Η «ψυχή» της Ακρόπολης https://bit.ly/2z1hO5K
Πέτρος Θέμελης: Η μεγαλειώδης ανασκαφή στην Μεσσήνη https://bit.ly/2NzI3cp
Μανώλης Ανδρόνικος: Όλη η ιστορία της ανασκαφής της Βεργίνας https://bit.ly/3df9ftl
Παναγής Καββαδίας: Η ιστορία του θεάτρου στην Επίδαυρο https://bit.ly/3m4uK2U
Μίνωας Καλοκαιρινός: Όλη η ιστορία της ανασκαφής στην Κνωσό https://bit.ly/2VGDAXw
Arthrur Evans: Αυτός λένε ότι ανακάλυψε την Κνωσό https://bit.ly/2IIHY27
Howard Carter: Ο τάφος του Τουταγχαμόν https://bit.ly/3CSnMoC
Κι’ άλλες ανασκαφές αρχαιολογικών χώρων στην Ελλάδα
ΚΡΗΤΗ: Η ανασκαφή στη Ζώμινθο https://bit.ly/2SyB9oV
ΔΕΣΠΟΤΙΚΟ: Συνεχίζονται οι αναστηλώσεις https://bit.ly/3mlYHLa
ΛΗΜΝΟΣ: Έτοιμος ο αρχαιολογικός χώρος https://bit.ly/3hPuQHF
ΔΙΟΝ: Αρχαιολογικό πάρκο που θα μπορούσε να είναι υπόδειγμα: https://bit.ly/2NxIjoy
ΡΟΔΟΣ: Τα ερείπια του Ναού του Ατταβυρίου Διός https://bit.ly/3lNlPlu
ΜΗΛΟΣ: Πως βρέθηκε η Αφροδίτη https://bit.ly/2vhPtKe
ΕΥΒΟΙΑ: Βρέθηκε ο ναός της Αρτέμιδος https://bit.ly/2ZbmB2O
ΛΕΣΒΟΣ: Αρχαίος τάφος κάτω απ’ τον δρόμο https://bit.ly/38SoJhj
ΧΙΛΙΟΜΟΔΙ: Υπέροχη αρχαιολογική έρευνα https://bit.ly/2TTL35U
ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ: Βρέθηκε ασύλητος τάφος https://bit.ly/2x08K3m
ΣΤΑΓΕΙΡΑ: Τελικά είναι ο τάφος του Αριστοτέλη; https://bit.ly/2UasTMc
ΒΡΑΥΡΩΝΑ: Ντροπή στην εφορεία αρχαιοτήτων: https://bit.ly/2wpwcmE
ΛΑΡΙΣΑ: Το Αρχαίο θέατρο ανοικτό και για το κοινό… https://bit.ly/2IW7Ozy
ΔΩΔΩΝΗ: Οι Μικροί εθελοντές αρχαιολόγοι… https://bit.ly/2UcxNbp
ΕΡΕΤΡΙΑ: Άνοιξε μετά από 40 χρόνια… https://bit.ly/2vx5nAI
ΕΥΒΟΙΑ: Βρέθηκε ο ναός της Αρτέμιδος https://bit.ly/2ZbmB2O
Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν πως έτσι ήταν το Ασκληπιείο της Κω κατά την αρχαιότητα
Πηγές
- Χατζηβασιλείου Β., Ιστορία της Νήσου Κω, Δήμος Κω, 1990
- Χατζηβασιλείου Β., Ιατρικά εργαλεία στο Ασκληπιείο της Κω, Κωακά Τόμος ΣΤ, Αθήνα 1998
- Χατζηβασιλείου Β., Το Ασκληπιείο της Κω, Κως 2004
- Αρχαία ιστορία της Κω, Έκδοση Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Δωδεκανήσου, Επαρχείο Κω 1998
—————————————————————–
