ΜΟΥΣΕΙΑ

Ποιος πραγματικά είναι ο δισκοβόλος;

Ο πραγματικός Δισκοβόλος είναι φημισμένο χάλκινο έργο του αρχαίου Έλληνα καλλιτέχνη Μύρωνα που χρονολογείται γύρω στο 450 π.Χ. και είναι από τα πρώτα έργα στην ιστορία της τέχνης. Απεικονίζει τον αθλητή τη στιγμή που συγκεντρώνει όλες του τις δυνάμεις στην εκτέλεση της βολής. Γέρνει έντονα προς τα εμπρός, στρέφοντας τον κορμό και το κεφάλι προς τα δεξιά, ενώ ταυτόχρονα λυγίζει τα γόνατα.

Από

Νίκος Μουρατίδης

6 Δεκεμβρίου, 2018

3148

Παρόλο που το πρωτότυπο έργο έχει χαθεί, τα μαρμάρινα ρωμαϊκά αντίγραφα που σώθηκαν ως τις μέρες μας – μας δίνουν μια ιδέα του πως ήταν το άγαλμα. Οι περιγραφές του Λουκιανού δεν διαφοροποιούν το χάλκινο πρωτότυπο των κλασικών χρόνων από τα μαρμάρινα ρωμαϊκά αντίγραφα, κι΄ αυτές οι περιγραφές του Λουκιανού ήταν που οδήγησαν τους μελετητές στην ταύτιση των αντιγράφων με το χάλκινο πρωτότυπο των κλασικών χρόνων.

Αντίγραφα του αγάλματος έχουν βρεθεί σε ανασκαφές τόσο στην Ελλάδα όσο και την Ιταλία.

Παρόλο που χαρακτηρίζεται από ελεύθερη κίνηση, το έργο διατηρεί κάποια αρχαϊκά στοιχεία. Σκοπός του έργου είναι η ανάδειξη της έντασης της στιγμής, ενώ το γαλήνιο πρόσωπο τονίζει την αυτοσυγκέντρωση του αθλητή. Ο κορμός του δέντρου προστέθηκε αργότερα στα αντίγραφα για λόγους στατικούς – σαν στήριγμα. Γνωρίζουμε πως ο Δισκοβόλος ήταν κατασκευασμένος περίπου κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. αλλά ακόμα δεν έχουν αποφασίσει οι ειδικοί σχετικά με το πού έχει στρέψει το βλέμμα του. Αρκετοί υποστηρίζουν πως κοιτάει τον δίσκο του, κάποιοι άλλοι πιστεύουν πως κοιτάει το κοινό και άλλοι πως τον βοηθάει στην φόρα και στην αυτοσυγκέντρωση.

Το δεξιό του πέλμα πατά σταθερά στο έδαφος, ενώ το αριστερό μόλις που στηρίζεται, με τα πέλματα προς τα έξω. Το δεξί του χέρι, που φέρει το δίσκο, είναι απλωμένο προς τα πίσω, ενώ προκειμένου να ισοζυγίσει το κορμί του ο αθλητής φέρνει το αριστερό προς το γόνατο. Η συνολική στάση του κορμιού του μαρτυρά την ένταση τις στιγμής, που αποτυπώνεται στις πεταγμένες φλέβες του και τους γυμνασμένους μυς. Αντίθετα, το πρόσωπό του παραμένει γαλήνιο τονίζοντας την αυτοσυγκέντρωση του δισκοβόλου για την επίτευξη της καλύτερης δυνατής ρίψης.

Ποιος ήταν ο Μύρωνας;

Ο Μύρων ήταν ο αρχαιότερος ονομαστός γλύπτης της αρχαίας Ελλάδας. Είναι δηλαδή ο αρχαιότερος Έλληνας γλύπτης που μέχρι και σήμερα η κοινή γνώμη θαυμάζει τα έργα του για την τελειότητα, την αρμονία και την πρωτοτυπία τους. Γεννήθηκε στις Ελευθερές, μια πόλη στα σύνορα της Αττικής με την Βοιωτία. Σύμφωνα με τον Πλίνιο ήταν μαθητής του Αγέλαδου από το Άργος, ο οποίος για ένα μεγάλο διάστημα ήταν κορυφαίος γλύπτης της πελοποννησιακής γλυπτικής σχολής με θέμα τον αθλητισμό. Η δραστηριότητά του Αθηναίου Μύρωνα, τοποθετείται στα χρόνια μεταξύ 470 και 440 π.Χ. και τα έργα του, ορισμένα από τα οποία αναφέρονται και περιγράφονται, τα θαύμαζαν ιδιαίτερα οι αρχαίοι για τη ζωντάνια τους και τον ρεαλισμό τους. Περίφημη ήταν μια χάλκινη αγελάδα του Μύρωνα που ήταν στημένη στην Ακρόπολη της Αθήνας, αλλά τη μετέφερε στη Ρώμη ο αυτοκράτορας Βεσπασιανός, για να την τοποθετήσει στο τέμενος της Ειρήνης (Templum Pacis) που ίδρυσε. Ξέρουμε επίσης ότι ο γιος του Μύρωνα, που λεγόταν Λύκιος, ήταν και αυτός γλύπτης.

Είναι τόσα πολλά τα αντίγραφα αυτού του αρχαιοελληνικού αριστουργήματος που είναι αδύνατον να τα καταγράψουμε όλα. Πάντως το άγαλμα του Δισκοβόλου- πάντα σε αντίγραφο – υπάρχει σε πολλά Μουσεία (Βατικανό, Ρώμη, Μόναχο, Βρετανία κ.α.)