Τα κινηματογραφικά του τραγούδια (Μέρος πρώτο)

Είμαι πολύ περήφανος που έχω τέτοιους αναγνώστες. Είμαι πολύ περήφανος που φιλοξενώ τέτοια άρθρα. Ευχαριστώ από την καρδιά μου τον φίλο Αντώνη Ευθυμίου που μου έστειλε αυτό το ντοκουμέντο.

(Μέρος πρώτο)

Του Αντώνη Ευθυμίου

Η Ιταλία είχε τον Nino Rota, η Αμερική τον Max Steiner, η Γαλλία τον Michel Legrand, η Ρωσία τον Sergei Prokofiev και η Ελλάδα τον Μάνο Χατζιδάκι. Ήταν ένας πραγματικός ποιητής των ήχων που μπορούσε με τις μελωδίες του να προκαλέσει πληθώρα συναισθημάτων και εικόνων. Η πρώτη επαγγελματική εμφάνισή του ως συνθέτης πραγματοποιείται το 1944 με τη συμμετοχή του στο θεατρικό έργο «Τελευταίος Ασπροκόρακας» σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολομού και 2 χρόνια αργότερα εισέρχεται και στο μαγικό κόσμο του κινηματογράφου. Ας γνωρίσουμε (σε δύο μέρη) τα 112 τραγούδια που έγραψε για 52 ταινίες, ελληνικά και ξένα, πολλά εκ των οποίων παραμένουν μέχρι και σήμερα ακυκλοφόρητα.

Το 1946 ο Μάνος Χατζιδάκις σε ηλικία 21 ετών γράφει πρώτη φορά μουσική για κινηματογράφο για την ταινία «Αδούλωτοι σκλάβοι». Την ταινία ξεκίνησε να σκηνοθετεί ο Μάριος Πλωρίτης αλλά την εγκατέλειψε και την ολοκλήρωσε ο Βίων Παπαμιχάλης. Εκεί ακούγεται και το πρώτο κινηματογραφικό τραγούδι του Χατζιδάκι με τον τίτλο «Αυγή», μάλλον σε δικούς του στίχους. Το τραγούδι ερμήνευσε η τραγουδίστρια της μεταπολεμικής μουσικής σκηνής Ιωάννα Άλβα. Στην ίδια ταινία ακούστηκε και το τραγούδι “Προς το στερνό ξημέρωμα”. Δυστυχώς παραμένουν μέχρι και σήμερα ανέκδοτα.

https://www.youtube.com/watch?v=tMyfUp-RLE0

Το 1949 ο Ιάσων Νόβακ και ο Γιάννης Φιλίππου σκηνοθετούν τη δραματική ταινία «Δυο κόσμοι» σε μουσική Μάνου Χατζιδάκι. Το ενδιαφέρον της ταινίας είναι το τραγούδι «Ήρθε Βοριάς, ήρθε Νοτιάς» σε στίχους Γιάγκου Αραβαντινού, που τραγουδάει στην αρχή η πρωταγωνίστρια Ίντα Χριστινάκη. Το τραγούδι γράφτηκε στα χρόνια της κατοχής και ηχογραφήθηκε πρώτη φορά το 1963 με τη Νίκη Καμπά αλλά και με τη Lale Andersen, για την οποία φέρεται ότι το έγραψε αρχικά ο συνθέτης. Στην ίδια ταινία ακούγεται από χορωδία και το «Τραγούδι της δουλειάς» σε στίχους Κώστα Κοφινιώτη.

https://www.youtube.com/watch?v=xyaS03xtLqM

Την ίδια χρονιά, ο Μάνος Χατζιδάκις υπογράφει τη μουσική για ακόμη μία ταινία, τον «Κόκκινο Βράχο» ή «Φωτεινή Σάντρη». Εκεί ακούγονται 2 τραγούδια, «Νυχτερινή Καντάδα» και «Το τραγούδι του δάσους».

https://www.youtube.com/watch?v=Y_gXagJhenw

1952 και ο Μάνος Χατζιδάκις συνεργάζεται για δεύτερη φορά με τη Finos Film, μετά τη «Νεκρή Πολιτεία», στη δραματική ταινία του Γιώργου Τζαβέλλα «Η Αγνή του λιμανιού» με πρωταγωνιστές την Ελένη Χατζηαργύρη και τον Αλέκο Αλεξανδράκη. Μάλιστα εμφανίζεται ο ίδιος ο συνθέτης να παίζει στο πιάνο το τραγούδι «Χάρτινο το Φεγγαράκι» που είχε γράψει το 1949 για την παράσταση «Λεωφορείον ο Πόθος», αλλά και να συνοδεύει τη Μαίρη Πορτοκάλλη στο τραγούδι του «Είναι καημός».

https://www.youtube.com/watch?v=kaqjA8B2BJs

Το ίδιο έτος ξανασυνεργάζεται με το Γιώργο Τζαβέλλα στη δραματική κωμωδία «Ο Γρουσούζης» με τον αξεπέραστο Ορέστη Μακρή. Εκεί η Δάφνη Σκούρα σιγοτραγουδάει 2 πολύ μελωδικά νανουρίσματα.

https://www.youtube.com/watch?v=a55jexOsPXs

Το 1954 ο Μιχάλης Κακογιάννης σκηνοθετεί την πρώτη του ταινία «Κυριακάτικο ξύπνημα» με την Έλλη Λαμπέτη και το Δημήτρη Χορν. Το τραγούδι «Δυστυχισμένος» που ερμηνεύει ο Χορν συνέθεσε ο Μάνος Χατζιδάκις όταν υπηρετούσε τη θητεία του και τους στίχους έγραψε ο ίδιος ο σκηνοθέτης.

https://www.youtube.com/watch?v=7nTvuU4n2-Q

Εκτός από το Μιχάλη Κακογιάννη, και ο Νίκος Κούνδουρος το 1954 γυρίζει την πρώτη του ταινία, «Μαγική πόλις», με την υπέροχη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. Η Ζωή Μάγγου τραγουδάει «Μια πόλη μαγική» και το 1963 το ηχογραφεί η Έλσα Μαργαρίτη (γνωστή και ως Έλσα Λάμπο, Ελένη Λαμπίρη και Λίτσα Λαμπρίδου).

https://www.youtube.com/watch?v=HlbVc-TvfUw

Το 1937 ο συγγραφέας Άγγελος Τερζάκης εκδίδει το μυθιστόρημα «Η μενεξεδένια πολιτεία» και το 1954 το προσαρμόζει για τον κινηματογράφο και γυρίζει ο ίδιος την ταινία «Νυχτερινή περιπέτεια». Σε αυτήν την ταινία ακούγεται για πρώτη φορά το τραγούδι «Η λατέρνα» και το 1959 κυκλοφορεί σε δίσκο 45 στροφών με τη Μαίρη Λω.

https://www.youtube.com/watch?v=co4qS-HCMHE

Το 1955 είναι χρονιά ορόσημο για τον Ελληνικό Κινηματογράφο. Ο Μιχάλης Κακογιάννης γυρίζει τη θρυλική «Στέλλα» βασισμένος στο θεατρικό έργο «Η Στέλλα με τα κόκκινα γάντια» του Ιάκωβου Καμπανέλλη και αντλώντας στοιχεία από την Κάρμεν. Στην ταινία ακούγονται 4 σημαντικά τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι, όλα σε στίχους του σκηνοθέτη: «Αγάπη που ‘γινες δίκοπο μαχαίρι» με τη Μελίνα Μερκούρη (ο συνθέτης χρησιμοποίησε τη μελωδία του «Τρελέ τσιγγάνε» της Ιωάννας Γεωργακοπούλου), «Εφτά τραγούδια θα σου πω» (με την Μελίνα Μερκούρη, αλλά και με τη Βούλα Ζουμπουλάκη), «Ο μήνας έχει δεκατρείς» & «Το φεγγάρι είναι κόκκινο» με τη Σοφία Βέμπο.

https://www.youtube.com/watch?v=VtWd6M2ADuY

Η σπουδαία ηθοποιός Τζένη Καρέζη πήρε το βάπτισμα του πυρός το 1955 με την ταινία του Αλέκου Σακελλάριου «Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο», για την οποία ο Μάνος Χατζιδάκις συνέθεσε ορισμένα πολύ όμορφα τραγούδια: «Τέλι τέλι» με τη Τζένη Καρέζη και το Βασίλη Αυλωνίτη, τη μεγάλη επιτυχία «Γαρύφαλλο στ’ αυτί» με τη Σούλη Σαμπάχ, το Βασίλη Αυλωνίτη και το Μίμη Φωτόπουλο και το «Είμαι άντρας και το κέφι μου θα κάνω» με το Βασίλη Αυλωνίτη, το Μίμη Φωτόπουλο και τον Τόλη Χάρμα. Τα δύο τελευταία τραγούδια πέρασαν στη δισκογραφία με τη φωνή του Γρηγόρη Μπιθικώτση.

https://www.youtube.com/watch?v=YqpiqMYCc-Y

Το 1956 ο Μάνος Χατζιδάκις υπογράφει τη μουσική της κωμωδίας «Δολλάρια και όνειρα» σε σκηνοθεσία Ίωνα Νταϊφά. Ο ηθοποιός Βασίλης Αφεντάκης ερμηνεύει το «Αθήνα και ρετσίνα» και η Μπέμπα Κυριακίδου το «Δολλάρια και αγάπη».

https://www.youtube.com/watch?v=QaxWoQmGp00

Ο «Δράκος» (1956) του Νίκου Κούνδουρου θεωρείται μία από τις καλύτερες ελληνικές ταινίες και μία από τις πιο αντιπροσωπευτικές συνθετικές δουλειές του Μάνου Χατζιδάκι. Ανάμεσα στα μουσικά θέματα ξεχωρίζει το γνωστό τραγούδι «Ιλισσός» σε στίχους Γιώργου Εμιρζά, το οποίο ερμήνευσε στην ταινία η Μαργαρίτα Παπαγεωργίου και στη δισκογραφία η Νάνα Μούσχουρη, και το «Ο ήλιος έσβησε» με τη Μαργαρίτα Παπαγεωργίου και χορωδία.

https://www.youtube.com/watch?v=mJOgWI8-0r8

Το 1956 ο Γιώργος Τζαβέλλας συνεργάζεται εκ νέου με το Μάνο Χατζιδάκι στην κλασική κωμωδία «Ο ζηλιαρόγατος», το σενάριο της οποίας βασίστηκε στο θεατρικό έργο του Γεωργίου Ρούσσου «Ο Εραστής Έρχεται». Ο Νίκος Καζής ερμήνευσε μοναδικά το τραγούδι της ταινίας «Πώς τα κατάφερα», το οποίο τελικά ηχογραφήθηκε με τη φωνή του Σώτου Παναγόπουλου.

https://www.youtube.com/watch?v=bVt82rxa6Cc

Η Γεωργία Βασιλειάδου έμεινε στην ιστορία ως «Καφετζού» στην ομώνυμη ταινία του Αλέκου Σακελλάριου. Η ταινία προβλήθηκε το 1956 και κατάφερε να φτάσει δεύτερη σε εισπράξεις. Ο Σούλη Σαμπάχ ερμήνευσε πολύ όμορφα το τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι «Φιρί φιρί το πας».

https://www.youtube.com/watch?v=mZ_Vj0GmPgc

Το 1957 ο Αλέκος Σακελλάριος γυρίζει το πρώτο sequel στην ιστορία του Ελληνικού Κινηματογράφου, το «Λατέρνα, Φτώχεια Και Γαρύφαλλο». Εκεί ο μεγάλος κωμικός Βασίλης Αυλωνίτης ερμηνεύει με το δικό του τρόπο το τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι «Αχ βρε παλιομισοφόρια» και η Λάουρα το πασίγνωστο «Φούστα κλαρωτή».

https://www.youtube.com/watch?v=qfgywAyLm3g

Την ίδια χρονιά ο Ντίνος Δημόπουλος γυρίζει μια από τις πιο συγκινητικές και επιτυχημένες ταινίες του, «Το αμαξάκι». Στην ταινία εμφανίζεται και η σπουδαία ηθοποιός του θεάτρου Χριστίνα Καλογερίκου. Ο Μάνος Χατζιδάκις έγραψε πολύ όμορφες μελωδίες και 2 υπέροχα ανέκδοτα τραγούδια, «Πώς περάσανε τα χρόνια» και «Ίδια πάντα τρέχουν τ’ άστρα» που ερμήνευσε εξαιρετικά ο Θεόδωρος Δημήτριεφ.

https://www.youtube.com/watch?v=RwTVQ0c0dqo

Το 1957 η Σούλη Σαμπάχ ερμήνευσε 2 τραγούδια του Χατζιδάκι σε 2 διαφορετικές ταινίες: «Ό,τι γράφει δεν ξεγράφει» από την ταινία «Της Τύχης τα Γραμμένα» (ντουμπλάρει την πρωταγωνίστρια Γκέλυ Μαυροπούλου) και «Τα νιάτα τ’ αφιλότιμα» από την ταινία «Δελησταύρου και Υιός», και τα δύο σε στίχους Αλέκου Σακελλάριου.

https://www.youtube.com/watch?v=gxIH8LgT9nk

https://www.youtube.com/watch?v=GQ5zPZzsCqM

Ο Γκρεγκ Τάλλας μετά το «Ξυπόλητο τάγμα», σκηνοθέτησε το 1957 τη δεύτερη ταινία του με τίτλο «Αγιούπα». Σε αυτήν την ταινία ακούστηκε για πρώτη φορα το τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι «Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι» και λίγο μετά κυκλοφόρησε σε δίσκο 45 στροφών με τη φωνή της Νάνας Μούσχουρη. Τους στίχους έγραψαν ο Νότη Περγιάλης και ο Γιώργος Εμιρζάς.

https://www.youtube.com/watch?v=mH9dy5YLevw

Το 1957 ο Αλέκος Σακελλάριος γυρίζει την ταινία «Της νύχτας τα καμώματα» με το Βασίλη Αυλωνίτη. Τη μουσική υπογράφει ο Αργύρης Κουνάδης, αλλά τα τραγούδια ο Μάνος Χατζιδάκις. Εκτός από το «Είμαι άντρας και το κέφι μου θα κάνω» που ακούστηκε πρώτη φορά στην ταινία «Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο», ακούγονται 2 ακόμη τραγούδια: «Στην παλιά την γειτονιά (Το παλιό δρομάκι)» με τη φωνή του Τάκη Μπίνη, που ντουμπλάρει τον Αντώνη Γιαννακουδάκη, και «Ο καρδερίνος». Τους στίχους μάλλον έχει γράψει ο Αλέκος Σακελλάριος.

https://www.youtube.com/watch?v=f0EpOnruYvc

Το 1958 ο Μάνος Χατζιδάκις συνεργάζεται για τελευταία φορά με το Γιώργο Τζαβέλλα και μάλιστα σε δύο ταινίες. Η πρώτη είναι το «Μια λατέρνα μια ζωή» σε σκηνοθεσία Σωκράτη Καψάσκη και σενάριο Γιώργου Τζαβέλλα, όπου ο Ορέστης Μακρής ερμηνεύει τα «Άστε με λοιπόν να πιω» και «Κοπάνα το, κοπάνα το». Η δεύτερη είναι το «Μια Ζωή την Έχουμε» με το Δημήτρη Χορν, όπου ακούγεται το «Τραγούδι των βαρκάρηδων».

https://www.youtube.com/watch?v=_IWGN9hkXeo

https://www.youtube.com/watch?v=C_WT02U3XrI

Η Τζένη Καρέζη και ο Γιώργος Φούντας πρωταγωνίστησαν το 1958 στην κοινωνική ταινία του Γιώργου Ζερβού «Η λίμνη των πόθων». Εκεί ακούγεται για πρώτη φορά από χορωδία το γνωστό άσμα της Αλίκης Βουγιουκλάκη «Φεύγουν τα νιάτα» που της είχε γράψει ο Μάνος Χατζιδάκις για τα «Χτυποκάρδια στο Θρανίο», αλλά με διαφορετικούς στίχους, ως «Το τραγούδι των ψαράδων (Φεύγουν καΐκια)». Επίσης εδώ ακούγεται για πρώτη φορά κι ένα μελοποιημένο απόσπασμα από την “Αμοργό” του Νίκου Γκάτσου, “Κι αν θα διψάσεις για νερό”.

https://www.youtube.com/watch?v=Xx5q8SOfFTY

Ο Μάνος Χατζιδάκις και η Αλίκη Βουγιουκλάκη ξεκινούν τη μακρά και γόνιμη συνεργασία τους το 1959 με την επιτυχημένη ταινία «Το Ξύλο Βγήκε απ’ τον Παράδεισο», όπου η Αλίκη τραγούδησε τα γνωστά πλέον «Έχω ένα μυστικό» και «Το γκρίζο γατί» (1^ος χρυσός δίσκος στην Ελλάδα).

https://www.youtube.com/watch?v=Fl0PgK0MjgI

Την ίδια χρονιά η Νάνα Μούσχουρη ερμηνεύει 2 τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι, «Ο Υμηττός» από την ταινία «Η Λίζα το ‘σκασε» και «Χάθηκες (Θέλω να γυρίσεις)» από την ταινία «Ναυάγια της Ζωής».

https://www.youtube.com/watch?v=IlhMcP9Pj3o

https://www.youtube.com/watch?v=FtdvbxFZRyY

Το τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι «Μην τον ρωτάς τον ουρανό» είναι από τα ελάχιστα ελληνικά τραγούδια που κατάφεραν να κάνουν διεθνή επιτυχία (όπως επίσης η «Μισιρλού» και τα «Παιδιά του Πειραιά). Τους στίχους έγραψε ο Γιάννης Ιωαννίδης και το πρωτοτραγούδησε η Τζένη Καρέζη το 1959 στην ταινία του Ντίμη Δαδήρα «Το νησί των γενναίων». (Το 1963 το τραγούδι έγινε παγκόσμια επιτυχία από την Brenda Lee, με τίτλο All alone am I)

https://www.youtube.com/watch?v=U2CrhcwWxA8

Τέλος πρώτου μέρους

—————————————————————-

Ο Αντώνης Ευθυμίου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα σε μια από τις πιο ιστορικές περιοχές του Κέντρου, την Κυψέλη. Αφού αποφοίτησε από το Κολλέγιο Αθηνών, σπούδασε Πολιτικός Μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και συνέχισε με Μεταπτυχιακές Σπουδές στην Επιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρων. Το 2008 πήρε μέρος στην πρωτοποριακή παράσταση «ΑΩ» του Ash Bulayev, που ανέβηκε στο «Παλλάς». Το 2010 έλαβε υποτροφία από την Ιαπωνική Κυβέρνηση και το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Ιαπωνίας για Μεταπτυχιακές Σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο στον τομέα της Ακτομηχανικής. Επίσης, υπήρξε μέλος του Ελληνο-Ιαπωνικού Συνδέσμου. Για μικρό χρονικό διάστημα εργάστηκε στην Ολλανδία και στις Φιλιππίνες σε μια μεγάλη πετρελαϊκή εταιρεία και τα τελευταία δύο χρόνια ζει κι εργάζεται μόνιμα στο Μόναχο. Ασχολείται ενεργά με τη λογοτεχνία γράφοντας ποιήματα, στίχους, διηγήματα, θεατρικά έργα και σενάρια. Επίσης, έχει αρθρογραφήσει σε ιστοσελίδες τέχνης και πολιτισμού κι έχει λάβει μέρος σε διάφορες εκδηλώσεις και λογοτεχνικούς διαγωνισμούς με σημαντικές διακρίσεις. Χόμπι του είναι ο κινηματογράφος, το θέατρο, η μουσική, τα ταξίδια και οι ξένες γλώσσες.

————————————————

Διαβάστε κι΄ άλλα άρθρα για τον Μάνο Χατζιδάκι

Ο άνθρωπος φως: https://bit.ly/2zcyZDI

Τα κινηματογραφικά τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι (Μέρος Β΄): https://bit.ly/2yPUdnK

400 εβδομάδες στα charts: https://bit.ly/2Mh1S4G

«Επιθυμώ να στείλω εις τον διάβολον…»: https://bit.ly/2JOo8EG

Η Αλίκη και ο Μάνος Χατζιδάκις/ δείτε σπάνια αφιερώματα

Η Αλίκη στην Αντίπαρο για την Μανταλένα: https://bit.ly/2yf8EVR

Στα γυρίσματα της Μανταλένας (μέρος Β΄): https://bit.ly/2JQvrJ0

Η πρώτη μεγάλη αποτυχία της Αλίκης: https://bit.ly/2Mv020s

Τότε που η Αλίκη πήγε στο ναυτικό: https://bit.ly/2t17DeR