Τον δηλητηρίασαν τα χρώματα…

Ήταν γιος ενός λαϊκού μαρμαρογλύπτη, ο οποίος περιπλανήθηκε σ’ όλες τις μεγάλες πόλεις των Βαλκανίων αναζητώντας την τύχη του και τελικά κατέληξε στην Τήνο. Ο πατέρας μετέδωσε στο γιο του τη μεγάλη αγάπη του προς την καλλιτεχνία και εκείνος από μικρή ηλικία είχε εντυπωσιάσει με το πλούσιο ταλέντο του όσους έτυχε να τον γνωρίσουν.

Ο Νικηφόρος Λύτρας γεννήθηκε στον Πύργο της Τήνου το 1832 και πέθανε στην Αθήνα στις 13 Ιουνίου του 1904. Ήταν ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες ζωγράφους και δασκάλους της ζωγραφικής κατά τον 19^ο αιώνα. Θεωρείται από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Σχολής του Μονάχου και πρωτοπόρος στην διαμόρφωση της διδασκαλίας των Καλών Τεχνών στην Ελλάδα. Η πολυσήμαντη τέχνη του καλύπτει τα τρία τέταρτα του πρώτου αιώνα της ελληνικής αναγέννησης.

Το 1850, σε ηλικία δεκαοκτώ ετών, πήγε στην Αθήνα μαζί με τον πατέρα του και γράφτηκε στο Σχολείο των Τεχνών όπου σπούδασε ζωγραφική. Οι καθηγητές του συγκινημένοι από το πηγαίο ταλέντο της καλλιτεχνικής ιδιοφυΐας του Νικηφόρου Λύτρα, τον πήραν υπό την προστασία τους και τον καθοδήγησαν με επιτυχία στο δρόμο της μεγάλης καριέρας. Με την αποφοίτησή του, το 1856, ο Νικηφόρος Λύτρας ανέλαβε να διδάξει το μάθημα της Στοιχειώδους Γραφής στο ίδιο ίδρυμα. Το 1860, με υποτροφία του βασιλιά Όθωνα, πήγε στο Μόναχο για να σπουδάσει στη Βασιλική Ακαδημία των Καλών Τεχνών και έτσι βρέθηκε στην καρδιά της Ευρωπαϊκής καλλιτεχνικής ζωής. Στο πλούσιο και απέραντο έργο του Νικηφόρου Λύτρα, από τα πρώτα παιδικά σχεδιαγράμματά του μέχρι τον τελευταίο του πίνακα, βλέπει κανείς μια διαρκή εξέλιξη. Συνεχώς ανεβαίνει, προσπαθώντας να φτάσει στην ιδανική τελειότητα. Κατά την περίοδο που ήταν μαθητής στο Μόναχο, ο Λύτρας ασχολήθηκε με την λεγόμενη «ιστορική ζωγραφική» με θέματα παρμένα από την ελληνική μυθολογία και την ελληνική ιστορία. Στην περίοδο του Μονάχου συγκαταλέγονται οι πίνακές του: Ο απαγχονισμός του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄, Η Πηνελόπη διαλύει τον ιστό της, Η Αντιγόνη εμπρός στο νεκρό Πολυνείκη.

Το 1862, με την καθαίρεση του βασιλιά Όθωνα, το ελληνικό κράτος διέκοψε την υποτροφία που του χορηγούσε, αλλά ευτυχώς ο εύπορος βαρόνος Σιμών Σίνας, πρέσβης της Ελλάδας στην Βιέννη, ανέλαβε τα έξοδα των σπουδών του. Το καλοκαίρι του 1865, λίγο πριν αναχωρήσει για την Ελλάδα, συνάντησε τον Νικόλαο Γύζη, που μόλις είχε φθάσει για να σπουδάσει και αυτός, και μαζί επισκέφθηκαν εκθέσεις και μουσεία και πήγαν για λίγες ημέρες στις εξοχές του Μονάχου, σε γραφικά χωριά της Βαυαρίας.

Με την επιστροφή του στην Αθήνα, ο Λύτρας διορίστηκε καθηγητής στο Σχολείο Καλών Τεχνών, στην έδρα της Ζωγραφικής, την οποία κατείχε για 38 ολόκληρα χρόνια διδάσκοντας με υποδειγματική ευσυνειδησία και ζήλο. Το 1879 παντρεύτηκε την Ειρήνη Κυριακίδη, κόρη εμπόρου από την Σμύρνη. Τον επόμενο χρόνο γεννήθηκε το πρώτο από τα έξι παιδιά τους, ο Αντώνιος. Ακολουθούν τέσσερις ακόμα γιοι — ο Νικόλαος, ο Όθων, ο Περικλής και ο Λύσανδρος — και μία κόρη, η Χρυσαυγή. Ο γιος του Νικόλαος, έγινε κι αυτός ζωγράφος με πλούσιο και πολύ σημαντικό έργο.

Πέθανε σε ηλικία 72 ετών το καλοκαίρι του 1904, μετά από σύντομη ασθένεια που λέγεται ότι οφειλόταν σε δηλητηρίαση από τις χημικές ουσίες των χρωμάτων. Λίγους μήνες αργότερα, την έδρα του στο Σχολείο Καλών Τεχνών (Πολυτεχνείο), ανέλαβε ο παλαιός μαθητής του, Γεώργιος Ιακωβίδης.

Ο Νικηφόρος Λύτρας ήταν από τα πιο δημοφιλή πρόσωπα στους αθηναϊκούς καλλιτεχνικούς κύκλους της εποχής του. Συμμετείχε και τιμήθηκε σε πάμπολλες εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Ένα χαρακτηριστικό έργο του. Ψαριανό μοιρολόι (1888)

Παιδί που στρίβει τσιγάρο

Η αναμονή, και δεξιά Το φίλημα. Δύο έργα που θα μπορούσαν να αποτελούν και ένα δίπτυχο.

Η καλλιτεχνική δύναμη του Νικηφόρου Λύτρα βρίσκεται μέσα στους ηθογραφικούς του πίνακες, στις εκπληκτικές εκείνες συνθέσεις, με θέματα της ζωής στο χωριό και την πόλη, που ακτινοβολούν ολόκληρη τη θέρμη και τη φωτεινή του αγάπη για την ελληνική ζωή και το αγνό ελληνικό σπίτι.

Ο ίδιος ο ζωγράφος και δεξιά το έργο του, Ο γαλατάς (1895).

Αυτό το έργο λέγεται, Η κλεμμένη (1873)

Τα κάλαντα (1872) είναι ένα έργο από τα πιο αντιπροσωπευτικά του.

«Η αγάπη προς το ωραίον είναι η γέφυρα μεταξύ Θεού και ανθρώπου» Νικηφόρος Λύτρας.

Κι΄ άλλα άρθρα για μεγάλους Έλληνες ζωγράφους

Κωνσταντίνος Βολανάκης: Στην κηδεία του παραβρέθηκαν μόνο 5-6 άτομα https://bit.ly/3bTSMKc

Κωνσταντίνος Παρθένης: Απομονωμένος και παράλυτος https://bit.ly/3top0Ty

Γιώργος Ιακωβίδης: Ο συντηρητικός https://bit.ly/2meFRbv

Νικόλαος Γύζης: Ξεκίνησε από την Τήνο https://bit.ly/2E7ptVy

Ουμβέρτος Σ. Αργυρός: Ο μεγάλος Έλληνας Ιμπρεσιονιστής https://bit.ly/2tPwen8

Ελένη Αλταμούρα: Ντύθηκε άντρας για να σπουδάσει https://bit.ly/3Fru9Be

Σοφία Λασκαρίδου: Υποτιμημένη από την πολιτεία https://bit.ly/3auDUjL

Θάλεια Φλωρά-Καραβία: Η κόρη του παππά https://bit.ly/3C2CEBq

Θεόφραστος Τριανταφυλλίδης: Έζησε και έδρασε με απόλυτη αυτονομία https://bit.ly/2Tx0kdg

Γιώργος Βαρλάμος: Ο ζωγράφος με τα αγριολούλουδα https://bit.ly/3z9RZx3

———————————————————–