“Οι Αμερικάνοι είναι μαζικοί δολοφόνοι”

Μεγάλος συγγραφέας και εξ ίσου μεγάλος ακτιβιστής. Από ένα σημείο και μετά, μ’ αυτά που έλεγε και μ’ αυτά που έγραφε δεν άφησε σε χλωρό κλαρί τους Αμερικανούς αλλά και τους Άγγλους. Τους χαρακτήριζε σαν «μαζικούς δολοφόνους». Ο Harold Pinter υπήρξε κορυφαίος μαχητής της ελευθερίας της έκφρασης… 

Ο μεγάλος αυτός συγγραφέας και διανοητής ήταν απ’ τους πρώτους που τάχτηκε ενάντια στον βομβαρδισμό της Σερβίας, στην Αμερικανική εισβολή στο Αφγανιστάν και στην εισβολή στο Ιράκ. Απεκάλεσε τον πρόεδρο Bush μαζικό δολοφόνο και τον Tony Blaire “απατεώνα ηλίθιο”. Συχνά, σε Βρετανικές εφημερίδες δημοσιεύονταν επιστολές του με πολιτικό περιεχόμενο, όπου παρομοίαζε την κυβέρνηση Μπους με την Ναζιστική Γερμανία του Hitler λέγοντας πως οι ΗΠΑ επιτίθενται για τη δημιουργία μιας παγκόσμιας κυριαρχίας ενώ το Αμερικανικό κοινό και ο “μαζικός δολοφόνος” κάθονται και παρακολουθούν.

Επειδή εκτιμώ αφάνταστα το έργο του, αλλά και την στάση του απέναντι στα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα, το λιγότερο που μπορώ να κάνω είναι ένα άρθρο /αφιέρωμα.

Ο Harold Pinter γεννήθηκε στο Hackney της Αγγλίας στις 10 Οκτωβρίου του 1930 και ήταν παιδί της εργατικής τάξης. Σπούδασε στο Hackney Downs Grammar School και για σύντομο χρονικό διάστημα στην Βασιλική Ακαδημία Δραματικής Τέχνης. Από μικρός έγραφε ποίηση μέχρι και θεατρικά έργα. Ξεκίνησε να δουλεύει στο θέατρο ως ηθοποιός, με το ψευδώνυμο David Baron, ενώ το πρώτο θεατρικό του έργο, Το Δωμάτιο, πρωτοπαρουσιάστηκε από φοιτητές του Πανεπιστημίου του Bristol το 1957.

Το δεύτερο έργο του (το οποίο είναι ένα από τα πλέον γνωστά του), το Πάρτι Γενεθλίων (1958), γνώρισε αρχικά παταγώδη αποτυχία, παρόλη την θετική κριτική που απέσπασε από τον διακεκριμένο θεατρικό κριτικό των Sunday Times Harold Hobson. Οι υπόλοιποι κριτικοί το χαρακτήρισαν… «σκουπίδια». Μετά ωστόσο από την επιτυχία του The Caretaker (Ο επιστάτης) του 1960, το οποίο τον καθιέρωσε, το Πάρτι Γενεθλίων ξαναπαίχτηκε και κέρδισε καλή υποδοχή.

Τα έργα του συνήθως ξεκινούν από μία φαινομενικά αθώα κατάσταση και καταλήγουν σε απειλή. Δεν έχει κρύψει επίσης ότι τα γραπτά του έχουν σημαδευτεί από την επιρροή που του άσκησε από τα πρώτα έργα ο Samuel Becket, μια και οι δύο άντρες συνδέθηκαν με μακροχρόνια φιλία. Ο Πίντερ άρχισε να σκηνοθετεί πιο συχνά κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’70, και το 1973 έγινε συνεργάτης σκηνοθέτης στο Εθνικό Θέατρο. Τα μεταγενέστερα έργα του τείνουν να είναι βραχύτερα, συχνά με την εμφάνιση αλληγοριών καταπίεσης. Αρκετές φορές έχει εμφανιστεί ο ίδιος στο θεατρικό σανίδι, με τελευταία το 2001 σε δικό του έργο.

Το 2005 ανακοίνωσε πως αποσύρεται από τη συγγραφή θεατρικών έργων για να αφοσιωθεί στην πολιτική εκστρατεία.

Το 1985 ο Pinter, μαζί με τον Αμερικανό θεατρικό συγγραφέα Arthur Miller ταξίδεψε στην Τουρκία, όπου έκαναν διαμαρτυρία για τους φυλακισμένους συγγραφείς και συνάντησαν πολλά θύματα πολιτικής καταπίεσης. Σε μια τελετή της Αμερικανικής πρεσβείας που τιμούσε τον Miller, ο Pinter αντί να πει όλα αυτά τα συνήθη αστεία που λέγονται σε κάτι τέτοιες εκδηλώσεις, μίλησε για ανθρώπους στους οποίους διοχετεύεται ηλεκτρικό ρεύμα στα γεννητικά τους όργανα, γεγονός που οδήγησε τους Αμερικανούς στο να τον εκδιώξουν κακήν κακώς. (Σε υποστήριξή του ο Miller έφυγε κι αυτός από την πρεσβεία.) Η εμπειρία του Πίντερ για την καταπίεση στην Τουρκία και η καταστολή της Κουρδικής γλώσσας, τον ενέπνευσε για το θεατρικό του έργο του 1988 Mountain Language.

Στις 13 Οκτωβρίου 2005, η Σουηδική Ακαδημία ανακοίνωσε πως ο Πίντερ κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 2005, δηλώνοντας πως “στα έργα του αποκαλύπτει τον γκρεμό κάτω από την καθημερινή μωρολογία και σπρώχνει προς τα κλειστά δωμάτια της καταπίεσης”. Όλως περιέργως την ίδια μέρα με την ανακοίνωση της βράβευσης ένα καλωδιακό τηλεοπτικό κανάλι ανακοίνωσε λανθασμένα πως ο Πίντερ είχε πεθάνει. Τελικά πέθανε παραμονή Χριστουγέννων, 24 Δεκεμβρίου του 2008.

“Τα εγκλήματα των ΗΠΑ σε όλο τον κόσμο είναι συστηματικά, συνεχή, αδίστακτα, αμείλικτα, και πλήρως τεκμηριωμένα, αλλά κανείς δεν μιλάει γι΄ αυτά” Harold Pinter

“Δεν καταλαβαίνω αυτή τη μανία όλων για την τελειότητα… Προτιμώ τα έργα μου να τελειώνουν λίγο προτού γίνουν τέλεια! Πιστεύω ότι η τελειότητα έχει ένα ελάττωμα: αν την αγγίξεις έστω και για μία μόνο στιγμή, σε φυλακίζει… Δύσκολα ξαναδημιουργείς μετά από ένα τέλειο δημιούργημα!”

Μια σπουδή σε πορτραίτο του Πίντερ από τον Reginald Gray (2007), και δεξιά έργο του Hunter Gosse.

“Πιστεύω ότι αυτοί στο ΝΑΤΟ είναι εγκληματίες πολέμου” Harold Pinter

Δεξιά ένα σκίτσο του μεγάλου συγγραφέα, από τον Luis Pérez Ortiz (2008)

Ατελείωτο πορτραίτο του Harold Pinter, από τον Lucien Freud

Κι’ άλλοι συγγραφείς σε μεγάλα αφιερώματα

Νίτσε: Ο πιο αμφιλεγόμενος φιλόσοφος https://bit.ly/3abmerQ

Ερρίκος Ίψεν: Ψυχογράφησε τις γυναίκες https://bit.ly/2JdO7W5

Knut Hamsun: Έγινε φιλο-Nazi, έκαψαν τα βιβλία του… https://bit.ly/3dkfw4y

Ernest Hemingway: The Legend https://bit.ly/3bszCYX

Maya Angelou: Γκαρσόνα, πόρνη, συγγραφέας https://bit.ly/38rUw9d

Jack Kerouac: Ποδοσφαιριστής, λαντζέρης και μεγάλος συγγραφέας https://bit.ly/2SJ4BYP

J.D Salinger: Έχει γράψει ένα από τα μεγαλύτερα βιβλία όλων των εποχών https://bit.ly/2HpAuk2

Edgar Allan Poe: Τρόμος, φαντασία και ρομαντισμός https://bit.ly/3bBfRiD

——————————