Χορεύτρια, εταίρα και διπλή κατάσκοπος!

Εκτελέστηκε ως διπλή πράκτορας και θεωρήθηκε υπεύθυνη για τον θάνατο χιλιάδων στρατιωτών. Χορεύτρια σε καμπαρέ, πούλαγε έρωτα χωρίς να είναι καλλονή και καταδικάστηκε χωρίς αποδείξεις… Την εκτέλεσαν με συνοπτικές διαδικασίες.

Το όνομα Μάτα Χάρι ήταν ψευδώνυμο της Ολλανδής Μαργαρίτα Τσέλε (Margaretha Geertruida “Grietje” Zelle MacLeod) που υπήρξε σπουδαία χορεύτρια ινδικών χορών, εταίρα, αλλά και φημισμένη κατάσκοπος στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Γεννήθηκε στην πόλη Leeuwarden της Ολλανδίας στις 7 Αυγούστου 1876. Ο πατέρας της, Άνταμ Τσέλε, ήταν ευκατάστατος κατασκευαστής καπέλων. Τον Ιανουάριο του 1889 χρεοκόπησε και ένα χρόνο μετά οι γονείς της χώρισαν.

Ποια ήταν η Μάτα Χάρι; 

Γυναίκα με έμφυτο ερωτικό ταπεραμέντο, τον Νοέμβριο του 1892 ενώ παρακολουθούσε μαθήματα σε κολέγιο στο Leiden, την έδιωξαν όταν την έπιασαν να ερωτοτροπεί με τον διευθυντή. Ήταν μελαχρινή, με σκούρα επιδερμίδα, αισθησιακά χείλη και μεγάλα μαύρα μάτια. Παρ’ ότι είχε σχετικά μεγάλη μύτη και πολύ μικρό στήθος θεωρούνταν πολύ ερωτική. Η «ομορφιά» της ήταν εξωτική (την είχε πάρει από τη Χαβανέζα μητέρα της) και στα 19 της παντρεύτηκε τον πολύ μεγαλύτερό της Σκωτσέζο αξιωματικό, Rudolph MacLeod, συνταγματάρχη του ολλανδικού στρατού. Ο γάμος τους, αν και τους χάρισε δυο παιδιά, δεν υπήρξε ευτυχισμένος αφού ήταν γεμάτος συγκρούσεις. Εκείνη τον κατηγορούσε ότι ήταν βίαιος, μέθυσος, χαρτοπαίκτης και φιλάργυρος. Εκτός αυτών, της είχε μεταδώσει αφροδίσια νοσήματα από τις σεξουαλικές επαφές που είχε στα πορνεία. Εκείνος είχε γράψει: «μακάρι να μπορούσα να απαλλαγώ από αυτήν… δεν αντέχω να υπάρχει αυτό το πλάσμα δίπλα μου… πολλές φορές διερωτώμαι με ποιο τρόπο θα μπορούσα να την ξεφορτωθώ».

Ο γάμος ωστόσο υπήρξε το «όχημα» που την οδήγησε στην υψηλή κοινωνία. Όταν χώρισαν, η Μαργκαρέτα πηγαίνει στο Παρίσι και εμφανίζεται αρχικά ως «Λαίδη Μακλέοντ» και «πριγκίπισσα της Ιάβα» σε ένα αμφιλεγόμενο καμπαρέ. Ο τολμηρός χορός της ήταν ένα μείγμα ανατολίτικων χορών που ενθουσίαζε το κοινό. Με το όνομα «Μάτα Χάρι» (δηλαδή “Το μάτι της ημέρας” ή αλλιώς “ήλιος”), μπαίνει στα μεγάλα σαλόνια, αλλά και στις μεγάλες κρεβατοκάμαρες του Παρισιού. Γοητευτική και μυστηριώδης γυναίκα, γίνεται αμέσως έμπιστη συντροφιά πολλών αξιωματικών. Τον Μάιο του 1905, στο θέατρο Guimet εμφανίσθηκε γυμνή στη σκηνή, χορεύοντας έναν ερωτικό χορό. Όλοι οι άντρες έπαθαν πλάκα. Ακολούθησαν περιοδείες σε Παρίσι, Βρυξέλλες, Λονδίνο, Μαδρίτη, Βερολίνο, Χάγη, Βιέννη, Κάιρο και σε άλλες μεγάλες πόλεις όπου αποθεώθηκε. Έγινε σούπερσταρ.

Δεν ήταν μια συνηθισμένη αρτίστα και δεν είχε ερωτικές αναστολές.

Στη διάρκεια των παραστάσεων στη Γερμανία, οι τοπικές αρχές κατάσχουν τα περιουσιακά της στοιχεία και την απελαύνουν. Η Μάτα Χάρι επιστρέφει στο Άμστερνταμ και συναντά τον Γερμανό πρόξενο Κράμερ. Εκεί γίνεται η πρώτη συμφωνία: να πάρει πίσω την περιουσία της μαζί με κάποια σημαντική αμοιβή αρκεί να κατασκόπευε γι’ αυτούς. Η εντυπωσιακή χορεύτρια ήταν ο ιδανικός άνθρωπος στο παιχνίδι κατασκοπείας που παιζόταν μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας. Οι Γάλλοι στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, της προσέφεραν ένα εκατομμύριο φράγκα για να αξιοποιήσει το διεθνές δίκτυο εραστών της, κατασκοπεύοντας τους Γερμανούς. Έτσι, εκμεταλλευόμενη τις γνωριμίες της, πληρώνεται και από τους δύο. Γίνεται «διπλή πράκτορας». Έχοντας ολλανδικό διαβατήριο, μπορούσε σ΄ όλη τη διάρκεια του πολέμου να μετακινείται ελεύθερα από τη μία χώρα στην άλλη. Στην τελευταία αποστολή της στην Ισπανία, «αποπλάνησε» τον Γερμανό στρατιωτικό ακόλουθο, προκειμένου να του εκμαιεύσει απόρρητα σχέδια. Εκείνος με τη σειρά του έγραψε μέσω τηλεγραφήματος στους δικούς του, ότι η Μάτα Χάρι αποδέχθηκε να δουλεύει για όφελος της Γερμανίας.

Τον Νοέμβριο του 1916, οι Βρετανικές αρχές την συλλαμβάνουν σε ένα ατμόπλοιο στο Falmouth, που κατευθυνόταν από την Ισπανία στην Ολλανδία, πιστεύοντας ότι ήταν η Γερμανίδα κατάσκοπος Κλάρα Μπένεντιξ. Τη μετέφεραν στη βρετανική αντικατασκοπεία (ΜΙ5) για ανάκριση όπου κατέθεσε ότι είχε στρατολογηθεί από έναν Βέλγο αξιωματικό, για λογαριασμό της βελγικής υπηρεσίας πληροφοριών. Παράλληλα ισχυρίστηκε ότι ο Γάλλος πρόξενος στο Vigo της Ισπανίας, της είχε ζητήσει να κατασκοπεύσει τις ρωσικές δυνάμεις στην Αυστρία. 
Τελικά το 1917 συνελήφθη από τους Γάλλους με την κατηγορία του διπλού κατασκόπου κατά συρροή, προσάπτοντας της ευθύνες για το θάνατο 50.000 Γάλλων στρατιωτών. Αν και αυτό δεν αποδείχθηκε ποτέ, μόλις γύρισε στο Παρίσι στις 13 Φεβρουαρίου 1917 οι γαλλικές μυστικές υπηρεσίες τη συλλαμβάνουν στο ξενοδοχείο Ελυζέ με την κατηγορία της κατασκοπείας και τη φυλακίζουν στις γυναικείες φυλακές του Σαιντ Λαζάρ. Στις 25 Ιουλίου περνάει από στρατοδικείο και καταδικάζεται σε θάνατο δια τουφεκισμού. Στις 15 Οκτωβρίου 1917, βρίσκεται μπροστά απ’ το στρατιωτικό εκτελεστικό απόσπασμα στο δάσος του Βανσέν και αρνείται να της δέσουν τα μάτια ή τα χέρια. Πυρ….

Ίσως τελικά παγιδεύτηκε σε μια αντιπαράθεση μεταξύ των μυστικών υπηρεσιών η οποία την οδήγησε στο εκτελεστικό απόσπασμα. 

Η δεξιά φωτογραφία είναι μία μέρα πριν την εκτέλεση της.

Η Greta Garbo ως Μάτα Χάρι από την ομότιτλη ταινία της