Αναγνωρίστηκε μετά θάνατον…

Πολύ λίγες πληροφορίες είναι γνωστές για τη ζωή του και οι περισσότερες από αυτές προέρχονται από επίσημα νομικά έγγραφα της εποχής. Επίσης τίποτα δεν είναι γνωστό σχετικά με την εκπαίδευση του.

Γιοχάνες Βερμέερ (Johannes Vermeer), γεννήθηκε στις 31 Οκτωβρίου 1632 και πέθανε στις 15 Δεκεμβρίου 1675. Ολλανδός ζωγράφος, που απέκτησε φήμη μετά θάνατο, και που ειδικεύτηκε στην απεικόνιση καθημερινών σκηνών από τη ζωή της μεσαίας τάξης. Έζησε και εργάστηκε κατά τον 17^ο αιώνα. Μαζί με τον Ρέμπραντ αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους ζωγράφους της Χρυσής εποχής στην Ολλανδική ζωγραφική.

Γνωρίζοντας ελάχιστα πράγματα γι’ αυτόν τον σπουδαίο καλλιτέχνη, να πούμε ότι ήταν παιδί ενός εμπόρου υφασμάτων και επειδή ο πατέρας του είχε κοινωνικές επαφές με καλλιτέχνες της εποχής, ενδεχομένως το γεγονός αυτό να υπήρξε καθοριστικό στην ενασχόληση του γιου του με την ζωγραφική. Το 1653 έγινε μέλος της συντεχνίας ζωγράφων του Αγίου Λουκά, στην οποία ανήκαν επίσης υαλοκατασκευαστές, έμποροι έργων τέχνης καθώς και κατασκευαστές ή πωλητές κεντημάτων και πορσελάνης. Την ίδια χρονιά παντρεύτηκε την Catharina Bolnes, κόρη εύπορης οικογένειας, με την οποία απέκτησαν συνολικά 14 παιδιά, από τα οποία τα 4 πέθαναν σε πολύ νεαρή ηλικία. Έχει υποστηριχθεί πως, προκειμένου να πραγματοποιηθεί ο γάμος αυτός, ασπάστηκε τον Ρωμαιοκαθολικό δόγμα, αν και καλβινιστής ο ίδιος, ωστόσο δεν υπάρχουν γραπτές αποδείξεις που να το αποδεικνύουν.

Εικάζεται πως ο Βερμέερ παράλληλα με τη ζωγραφική ασκούσε το επάγγελμα του εμπόρου έργων τέχνης. O ίδιος ζωγράφιζε κατά μέσο όρο δύο πίνακες το χρόνο, πιθανότατα όχι τόσο για λόγους εμπορικής εκμετάλλευσης αλλά κυρίως για ανθρώπους που εκτιμούσαν τους πίνακές του. Εκτιμάται ότι αυτός είναι και ένας από τους λόγους για τους οποίους ολοκλήρωσε συνολικά λίγα έργα. Ο Βερμέερ έχαιρε εκτίμησης ως καλλιτέχνης αλλά και ως ειδήμων σε ζητήματα τέχνης.

Ο Βερμέερ διακρίνεται κυρίως ως ζωγράφος καθημερινών ρεαλιστικών σκηνών και ηθογραφιών. Κατά το μεγαλύτερο ποσοστό οι πίνακες του προσαρμόζονται στην κυρίαρχη τάση της ολλανδικής ηθογραφικής ζωγραφικής, σύμφωνα με την οποία έπρεπε να καταδικάζονται η αμαρτία και τα ανθρώπινα πάθη, με απώτερο στόχο τη διαπαιδαγώγηση και την ανάδειξη της «ενάρετης» ζωής. Στην πλειονότητά τους, τα ηθογραφικά έργα του επιδιώκουν να διακωμωδήσουν τις αποκλίνουσες συμπεριφορές, ενώ ελάχιστα από αυτά παρουσιάζουν ένα πρότυπο προς μίμηση, όπως ο πίνακας Η Γαλατού (περ. 1658), ένας από τους διασημότερους πίνακες του, ο οποίος απεικονίζει μία υπηρέτρια να εκτελεί επιμελώς τα καθήκοντά της. Κατά κύριο λόγο επέλεγε να ζωγραφίσει νεαρές γυναίκες, συνήθως ως μέρος μίας ευρείας σύνθεσης αλλά και σε προσωπογραφίες.

Οι πίνακες του διακρίνονται για την αυστηρή σύνθεση τους, τις έντονες χρωματικές αντιθέσεις και τη χρήση του φωτός, για την οποία έχει υποστηριχθεί πως ο Βερμέερ χρησιμοποίησε σκοτεινό θάλαμο (camera obscura) για τη δημιουργία των περισσότερων πινάκων του.

Για τα δεδομένα της εποχής του ολοκλήρωσε πολύ μικρό αριθμό έργων, περίπου πενήντα από τα οποία τριάντα πέντε έχουν διασωθεί. Αν και το έργο του επαινέθηκε στη διάρκεια της ζωής του και κατά τον 18ο αιώνα, στη συνέχεια περιέπεσε στη λήθη. Η επανεκτίμηση του έργου του σχετίζεται με την εμφάνιση του κινήματος του ιμπρεσιονισμού. Το 1866 ο Γάλλος κριτικός τέχνης Theophile Bürger –Thoré, ο οποίος ενδιαφερόταν έντονα για την ολλανδική ζωγραφική του 17ου αιώνα, παρουσίασε ένα δοκίμιο στο οποίο συνδύασε τη θεωρία των ιμπρεσιονιστών για το χρώμα ως συνάρτηση του φωτός με την αρμονία των χρωμάτων στους πίνακες του Βερμέερ, προσφέροντας με αυτό τον τρόπο ένα ευρύτερο πεδίο πρόσληψης και εκτίμησης του έργου του.

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του περιήλθε σε δεινή οικονομική κατάσταση, εξαιτίας του πολέμου που ξέσπασε μεταξύ Ολλανδίας και Γαλλίας, το 1672, και καθώς δεν μπορούσε να συντηρήσει την πολυμελή οικογένειά του έπεσε σε κατάθλιψη και η σωματική του υγεία επιδεινώθηκε. Πέθανε 10 μέρες πριν τα Χριστούγεννα του 1675.

Επειδή έχουν σωθεί μόνο 35 έργα του, καταλαβαίνετε ότι όποιο Μουσείο έχει ένα πίνακα του, θεωρείται από τα πολύ τυχερά.

Υπάρχουν κάποιοι κριτικοί τέχνης που υποστηρίζουν ότι μερικά έργα του είναι η αρχή του ιμπρεσιονισμού.

Το έργο του «Το κορίτσι με το μαργαριταρένιο σκουλαρίκι» είναι το πιο γνωστό του, κι’ απ’ ότι βλέπετε (κάτω) έχει γίνει από τσάντα και πορτοφόλι, μέχρι μανικετόκουμπα… και φυσικά κινηματογραφική ταινία…

 Ιδού το trailer της ταινίας με τον Colin Firth και την Scarlett Johansson/  Girl with a Pearl Earring (2003).

Διαβάστε άρθρα και για άλλους μεγάλους ζωγράφους

CARAVAGGIO: Ανένταχτος, αιρετικός και μεγαλειώδης https://bit.ly/3nUjA0f

DIEGO VELAZQUEZ: Ο ζωγράφος των ζωγράφων https://bit.ly/2QJz8Zd

MICHELANGELO: Ο καλλιτέχνης των καλλιτεχνών: https://bit.ly/2BTcV0c

REMBRANDT: Έκοψαν τον πίνακα γιατί δεν χώραγε… https://bit.ly/3mW6FJT

GOYA: Τον πέρασαν από ιερά εξέταση https://bit.ly/3s1NQaK

JOAQUIN SOROLLA: Ο ζωγράφος του καλοκαιριού https://bit.ly/3cY98Ss

GEORGES DE La TOUR: Τέχνη υπό το φως των κεριών https://bit.ly/3d0PEwB

ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ: Οι σημαντικότεροι ζωγράφοι https://bit.ly/3ewU3HX