Το μουσείο του Λούβρου (Musée du Louvre) είναι ένα από τα μεγαλύτερα και παλαιότερα μουσεία τέχνης στον κόσμο. Βρίσκεται στο κέντρο του Παρισιού, στις όχθες του Σηκουάνα και εκθέτει 35.000 έργα τέχνης – δηλαδή το 8% των αποκτημάτων του – που υπολογίζονται στα 445.000 κομμάτια. Οι μόνιμες συλλογές του μουσείου καταλαμβάνουν συνολικά έκταση 60.600 τετραγωνικών μέτρων και ανάμεσα σε αυτές είναι και οι ελληνικές, που καλύπτουν 25 αίθουσες.
Το Λούβρο βρίσκεται στη δεξιά όχθη του ποταμού Σηκουάνα και στο 1ο Δημοτικό διαμέρισμα. Πλάι του βρίσκονται οι κήποι του Κεραμεικού, που δημιουργήθηκαν το 1564 από την Αικατερίνη των Μεδίκων. Είναι το Νο 1 Μουσείο σε επισκεψιμότητα στον κόσμο.
Το Λούβρο ως φρούριο
Το Λούβρο αρχικά ήταν αμυντικό φρούριο και έγινε μουσείο μετά την Γαλλική επανάσταση. Μέχρι τότε ήταν ανάκτορο των βασιλέων της Γαλλίας και πιο πριν όπως είπαμε, φρούριο. Συγκεκριμένα το κτίριο που σήμερα στεγάζει το μουσείο, άρχισε να κτίζεται στα τέλη του 12ου αιώνα και σταδιακά στο πέρασμα των αιώνων, άλλαζε σημαντικά μορφή ανάλογα με τις χρήσεις του.
Πως απέκτησε τις συλλογές και τα πρώτα έργα τέχνης
-
Με το πέρασμα των αιώνων, οι βασιλείς της Γαλλίας φρόντιζαν να αποκτούν διάφορα πολύτιμα αντικείμενα – κάποια ήταν λάφυρα πολέμων και άλλα από αγορές ή δωρεές.
-
Τα πρώτα έργα άρχισαν να συγκεντρώνονται γύρω στο 1500 από τον Φραγκίσκο Α΄, ο οποίος ήταν εκείνος που απέκτησε (το 1519) την Mona Lisa του Λεονάρντο ντα Βίντσι όπως και την “Ωραία Κηπουρό” και την “Αγία Οικογένεια” του Ραφαήλ.
-
Ο καρδινάλιος Ρισελιέ είχε αποκτήσει μια μεγάλη προσωπική συλλογή έργων τέχνης και μετά το θάνατό του το 1642, αυτή πέρασε ως κληροδότημα στον βασιλιά της Γαλλίας και από αυτόν στο Μουσείο.
-
Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ ανέθεσε στον πρωθυπουργό του Ζαν Μπατίστ Κολμπέρ να κάνει συστηματικά αγορές και να ψάχνει ευκαιρίες. Επί της βασιλείας του το Λούβρο απέκτησε, το 1662, τη συλλογή του τραπεζίτη Jabach – στην οποία περιλαμβάνονταν 60 έργα τέχνης, μεταξύ των οποίων πολλά έργα των Βερονέζε και Τιτσιάνο.
Η Γαλλική Επανάσταση
Η επανάσταση υπήρξε σταθμός για το Λούβρο, αφού χάρη σε αυτήν αποφασίστηκε το κτιριακό συγκρότημα να μετατραπεί οριστικά σε μουσείο και να ονομαστεί “Κεντρικό Μουσείο των Τεχνών”, αρχίζοντας να λειτουργεί ως μουσείο τον Αύγουστο του 1793. Τα ¾ των εκθεμάτων του προέρχονταν από τις βασιλικές συλλογές του παρελθόντος και το υπόλοιπο 1/4 προερχόταν από την κατασχεθείσα εκκλησιαστική περιουσία και τη δήμευση της περιουσίας των ευγενών της χώρας.
Ο Ναπολέων και τα κλεμμένα
Ο Ναπολέων ονειρευόταν να δημιουργήσει στο Παρίσι το μεγαλύτερο μουσείο στον κόσμο. Τα εκθέματα του μουσείου εμπλουτίστηκαν πράγματι εντυπωσιακά με τους Ναπολεόντειους πολέμους οι οποίοι απέφεραν αναρίθμητες αρχαιότητες από την Ιταλία, την Αυστρία, τη Γερμανία, την Ελλάδα, την Αίγυπτο, τη Μέση Ανατολή και άλλες περιοχές. Ο Ναπολέων καθιέρωσε μάλιστα στους όρους ειρήνης να προβλέπεται η πολεμική αποζημίωση σε είδος και, συγκεκριμένα, σε έργα τέχνης που εκτιμιούνταν από Γάλλους ειδικούς.
Πέρα από όσα πήρε ο Ναπολέοντας κάνοντας «αφαίμαξη» ειδικά στις ιταλικές συλλογές γλυπτών και ζωγραφικής, σημαντική εισροή εκθεμάτων σημειώθηκε και χάρη στις ανασκαφές που έγιναν με πυρετώδεις ρυθμούς από Γάλλους αρχαιολόγους κατά τον 19ο αιώνα στην Ελλάδα, στην Τουρκία, στην Αίγυπτο και στη Μέση Ανατολή.
Αυτό που σήμερα στο μουσείο ονομάζεται “Στοά του Απόλλωνα” δημιουργήθηκε περίπου το 1602 από την σύζυγο του Ερρίκου Δ΄, τη Μαρία των Μεδίκων, που θέλησε εκεί να διαμορφώσει μια αίθουσα τέχνης με προσωπογραφίες βασιλέων.
Επιστροφή κάποιων κλεμμένων
Μετά την ήττα του Ναπολέοντα στο Βατερλό το 1815, οι περισσότεροι λαοί που είχαν χάσει έργα τέχνης, απαίτησαν να τους επιστραφούν. Οι επιμελητές του Λούβρου έκρυψαν τότε πολλά έργα τέχνης στις ιδιωτικές συλλογές τους, ώστε να μην απογυμνωθεί το Λούβρο πλήρως από τα ξένα έργα τέχνης που εξέθετε. Τα άλλα κράτη πληροφορήθηκαν τον “ελιγμό” των διευθυντών του Λούβρου και έστειλαν στο Λονδίνο διπλωματικές αποστολές με στόχο την αναζήτηση βοήθειας από τους Βρετανούς. Με την πίεση που ασκήθηκε, το Λούβρο αναγκάστηκε να αποδώσει πάνω από 5.000 αντικείμενα τέχνης.
Το 1824 εγκαινιάστηκε το Μουσείο Γαλλικής Γλυπτικής που σήμερα λέγεται “Τμήμα Γλυπτικής του Λούβρου”, όπου και εκτίθενται οι “Σκλάβοι” του Μιχαήλ Αγγέλου (που δεν είναι Γάλλος)!
Το 1847 έγιναν τα εγκαίνια της “Ασυρριακής Αίθουσας” που μετέπειτα αποτέλεσε τον πυρήνα του τμήματος Ανατολικής Τέχνης.
Νεότερα χρόνια
Η συλλογή του Λούβρου εμπλουτίστηκε σημαντικά το 1863, με την απόκτηση της συλλογής του μαρκησίου Gian Pietro Campana, που έφερε από τη Ρώμη χιλιάδες αντικείμενα τέχνης -ανάμεσά τους 646 έργα ζωγραφικής, αρχαία ελληνικά αγγεία, ετρουσκικές τερακότες, γλυπτά κ.α.
Λίγο αργότερα, το 1869, το Λούβρο αποκτά τη συλλογή του Louis la Caze, τμήμα της οποία ήταν και “Η Βηθσαβέε με το γράμμα του Δαβίδ” του Ρέμπραντ.
Πολλά έργα προστέθηκαν μεταξύ 1852 και 1870, με αποτέλεσμα το Λούβρο να βρεθεί στα τέλη του αιώνα αυτού με 20.000 νέα αποκτήματα στις διάφορες συλλογές του. Το 1863 μια εκστρατεία απέφερε στους Γάλλους τη Νίκη της Σαμοθράκης. Αν και το έργο τέχνης είχε καταστραφεί σημαντικά, θεωρήθηκε ένα από τα σημαντικότερα αποκτήματα και αφού οι συντηρητές του Μουσείου αποκατέστησαν τις ζημιές, τέθηκε σε περίοπτη θέση από το 1884.
Το 1870 με την ανακήρυξη της Γ Δημοκρατίας το Λούβρο έγινε κρατική περιουσία και ονομάστηκε “Εθνικό Μουσείο του Λούβρου”.
Το 1888 προστέθηκαν τα ευρήματα του Γάλλου αρχαιολόγου Marcel Dieulafoy από τα Σούσα του Ιράν.
Το 1914 λόγω του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου το μουσείο έκλεισε για να ξανανοίξει σταδιακά μετά το 1918.
Στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο
Όταν ξέσπασε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος το Λούβρο άδειασε για άλλη μία φορά και έμειναν εκεί μόνον έργα που ήταν δευτερεύουσας αξίας ή ήταν αδύνατον να μετακινηθούν. Η Τζοκόντα λέγεται πως βρισκόταν 4 χρόνια μέσα σε ένα φορτηγό, το οποίο μετακινείτο διαρκώς. Γενικά όλα τα πολύτιμα εκθέματα πακεταρίστηκαν πυρετωδώς μέσα σε δύο μέρες και φορτώθηκαν σε εκατοντάδες φορτηγά που ξεκίνησαν προς πολλούς διαφορετικούς και μυστικούς προορισμούς ώστε τα έργα να μην καταστραφούν από βομβαρδισμούς αλλά και να μην απογυμνωθεί το Μουσείο από τις λεηλασίες των Nazi. Τα περισσότερα εκθέματα μεταφέρθηκαν κυρίως σε φρούρια της περιοχής του Λίγηρα. Με τη λήξη του πολέμου άρχισε και η επάνοδος των έργων στο Λούβρο.
Ο Φρανσουά Μιτεράν και η πυραμίδα
Το 1981 με εντολή του Προέδρου Francois Mitterrand, παρουσιάζεται το μεγάλο σχέδιο ανασυγκρότησής του κτιρίου, ολοκληρωτικά πλέον ως Μουσείου. Η επιμέλεια ανανέωσής του ανατίθεται στον Κινεζο-Αμερικανό αρχιτέκτονα I.M.Pei, στον οποίο ανήκει η ιδέα και η σχεδίαση της γυάλινης πυραμίδας που κοσμεί σήμερα την είσοδο στο Μουσείο.
I.M. Pei: Πέθανε 102 χρόνων https://bit.ly/2XODixf
Η συλλογή του επαυξάνεται συνεχώς και το 1986 εμφανίζεται πρόβλημα χώρου. Έτσι όλοι οι πίνακες (Γαλλικοί κυρίως) του Γαλλικού Ιμπρεσιονισμού μεταφέρθηκαν από το Λούβρο στο νεοδημιουργηθέν Musée d’Orsay. Το 1997 ξεκινά η δεύτερη φάση αναδιοργάνωσης του Μουσείου με άνοιγμα νέων χώρων.
Musée d’Orsay: Ένας σιδηροδρομικός σταθμός έγινε μουσείο https://bit.ly/2HgDEFU
Οι συλλογές του μουσείου
Σήμερα το μουσείο έχει κατηγοριοποιήσει τα έργα του σε διάφορα τμήματα και τα κομμάτια εκτίθενται σε πολλές και διαφορετικές αίθουσες. Οι συλλογές αυτές είναι οι εξής:
Τμήμα Ανατολικών Αρχαιοτήτων: Στο τμήμα αυτό ανήκουν έργα διαφόρων χωρών από την Ινδία και το Αφγανιστάν μέχρι την Τουρκία, τη Συρία αλλά και την Κύπρο.
Τμήμα Αιγυπτιακής Τέχνης: Το τμήμα αυτό δημιουργήθηκε το 1826 και περιλαμβάνει 55.000 ευρήματα από τα οποία εκτίθενται τα 6.000.
Τμήμα αρχαιοτήτων ελληνικών, ετρουσκικών και ρωμαϊκών: Αυτό είναι – μετά τους ζωγραφικούς πίνακες – το αρχαιότερο τμήμα του Λούβρου και λειτουργεί από το 1800.
Τμήμα Γλυπτικής: Στην αρχή το μουσείο εξέθετε αποκλειστικά αγάλματα που ανήκαν στην περίοδο της αρχαιότητας με εξαίρεση γλυπτά του Μιχαήλ Άγγελου. Μετά το 1824 όμως άρχισε να εκθέτει και γλυπτά άλλων εποχών, στις οποίες έχει αφιερώσει πέντε αίθουσες –έργα από την Αναγέννηση μέχρι τον 18ο αιώνα.
Τμήμα Ισλαμικής τέχνης: Αυτό το τμήμα δημιουργήθηκε το 2003 συγκεντρώνοντας έργα που προέρχονται από την Ισπανία και την βόρεια Αφρική, τη Μέση Ανατολή, την Αραβία και την Ινδία.
Τμήμα Καλλιτεχνικών Αντικειμένων: Μεταξύ των εκθεμάτων που ανήκουν στο τμήμα αυτό είναι κοσμήματα, μπιμπελό, αγαλματίδια, βιτρώ, κασετίνες, έπιπλα και γενικά μικρά αντικείμενα τέχνης.
Τμήμα πινάκων ζωγραφικής: Στο τμήμα αυτό ανήκουν σήμερα γύρω στους 6.000 πίνακες που φιλοτεχνήθηκαν από το μεσαίωνα μέχρι το 1848. Τα 2/3 των έργων αυτών είναι Γάλλων καλλιτεχνών.
Η οικονομική κατάσταση του Μουσείου
Το Μουσείο του Λούβρου υπολογίζεται ότι έχει ετήσιο προϋπολογισμό γύρω στα 200 εκατομμύρια ευρώ – για τους μισθούς των 2.000 ατόμων που απασχολεί (οι 1.100 είναι φύλακες και φρουροί), αγορές νέων έργων, επεκτάσεις ή επισκευές των πτερύγων του. Από το ποσό αυτό το 60% διατίθενται από κρατική επιχορήγηση και το 40% από άλλες πηγές: τα εισιτήρια εισόδου, τις δωρεές, τον επί πληρωμή δανεισμό συλλογών του σε άλλα μουσεία για διαφόρους περιόδους έκθεσης σε αυτά κ.λπ. Επίσης έχει έσοδα και από άλλες πηγές –π.χ. πήρε 2,5 εκατομμύρια δολάρια για να επιτρέψει να γίνουν στους χώρους του τα γυρίσματα της ταινίας «Κώδικας ντα Βίντσι». Σημαντικό εισόδημα προσδοκούν οι διευθυντές του και από την ίδρυση του «Λούβρου του Άμπου Ντάμπι».
Αφροδίτη της Μήλου: Ένα από τα γνωστότερα γλυπτά της ελληνιστικής εποχής, έχει τοποθετηθεί με θεατρικό τρόπο στο τέλος ενός μεγάλου διαδρόμου. Χρονολογείται στα τέλη του 2ου αιώνα π.Χ. και βρέθηκε στη Μήλο το 1820. Δεξιά η Νίκη της Σαμοθράκης.
Λεονάρντο ντα Βίντσι και το Πορτραίτο της Lisa Gherardini, συζύγου του Francesco del Giocondo. Ο πίνακας είναι γνωστός ως Mona Lisa ή La Gioconda. Στις μέρες μας κανείς δεν μπορεί να την πλησιάσει συν ότι βρίσκεται προστατευμένη από αλεξίσφαιρο τζάμι.
Vincenzo Peruggia: Ο κλέφτης της Μόνα Λίζα https://bit.ly/3w4QI8X
“Ερως και Ψυχή”, γλυπτό του Ιταλού γλύπτη Αντόνιο Κανόβα, από τα κορυφαία εκθέματα του Μουσείου.
Σπάνια και Ελληνικά: Μυκηναϊκό γλυπτό από την Τίρυνθα και δεξιά ο Μέμνων από αγγείο του 5ου π.Χ. αιώνα.
Βυζαντινό έργο του 6ου αιώνα από ελεφαντόδοντο -είχε και μαργαριτάρια (34Χ 26 εκατοστά).
Ένας El Greco πάει στην θέση του…
Η συλλογή με έργα του El Greco βρίσκεται σε περίοπτη θέση.
